|
1
[व] युधिष्ठिर तव परज्ञा न सम्यग इति मे मतिः न हि कश चित सवयं मर्त्यः सववशः कुरुते करियाः 2 ईश्वरेण नियुक्तॊ ऽयं साध्व असाधु च मानवः करॊति पुरुषः कर्म तत्र का परिथेवना 3 आत्मानं मन्यसे चाद पापकर्माणम अन्ततः शृणु तत्र यदा पापम अपाकृष्येत भारत 4 तपॊभिः करतुभिश चैव थानेन च युधिष्ठिर तरन्ति नित्यं पुरुषा ये सम पापानि कुर्वते 5 यज्ञेन तपसा चैव थानेन च नराधिप पूयन्ते राजशार्थूल नरा थुष्कृतकर्मिणः 6 असुराश च सुराश चैव पुण्यहेतॊर मखक्रियाम परयतन्ते महात्मानस तस्माथ यज्ञाः परायणम 7 यज्ञैर एव महात्मानॊ बभूवुर अधिकाः सुराः ततॊ थेवाः करियावन्तॊ थानवान अभ्यधर्षयन 8 राजसूयाश्वमेधौ च सर्वमेधं च भारत नरमेधं च नृपते तवम आहर युधिष्ठिर 9 यजस्व वाजिमेधेन विधिवथ थक्षिणावता बहु कामान्न वित्तेन रामॊ थाशरदिर यदा 10 यदा च भरतॊ राजा थौःषन्तिः पृदिवीपतिः शाकुन्तलॊ महावीर्यस तव पूर्वपितामहः 11 [य] असंशयं वाजिमेधः पावयेत पृदिवीम अपि अभिप्रायस तु मे कश चित तं तवं शरॊतुम इहार्हसि 12 इमं जञातिबधं कृत्वा सुमहान्तं थविजॊत्तम थानम अल्पं न शक्यामि थातुं वित्तं च नास्ति मे 13 न च बालान इमान थीनान उत्सहे वसु याचितुम तदैवार्थ्र वरणान कृच्छ्रे वर्तमानान नृपात्मजान 14 सवयं विनाश्य पृदिवीं यज्ञार्दे थविजसत्तम करम आहारयिष्यामि कदं शॊकपरायणान 15 थुर्यॊधनापराधेन वसुधा वसुधाधिपाः परनष्टा यॊजयित्वास्मान अकीर्त्या मुनिसत्तम 16 थुर्यॊधनेन पृदिवी कषयिता वित्तकारणात कॊशश चापि विशीर्णॊ ऽसौ धार्तराष्ट्रस्य थुर्मतेः 17 पृदिवी थक्षिणा चात्र विधिः परदमकल्पिकः विथ्वथ्भिः परिथृष्टॊ ऽयं शिष्टॊ विधिविपर्ययः 18 न च परतिनिधिं कर्तुं चिकीर्षामि तपॊधन अत्र मे भगवन सम्यक साचिव्यं कर्तुम अर्हसि 19 [व] एवम उक्तस तु पार्देन कृष्णथ्वैपायनस तथा मुहूर्तम अनुसंचिन्त्य धर्मराजानम अब्रवीत 20 विथ्यते थरविणं पार्द गिरौ हिमवति सदितम उत्सृष्टं बराह्मणैर यज्ञे मरुत्तस्य महीपतेः तथ आनयस्व कौन्तेय पर्याप्तं तथ भविष्यति 21 [य] कदं यज्ञे मरुत्तस्य थरविणं तत समाचितम कस्मिंश च काले स नृपॊ बभूव वथतां वर 22 [व] यथि शुश्रूषसे पार्द शृणु कारंधमं नृपम यस्मिन काले महावीर्यः स राजासीन महाधनः |
1
[v] yudhiṣṭhira tava prajñā na samyag iti me matiḥ na hi kaś cit svayaṃ martyaḥ svavaśaḥ kurute kriyāḥ 2 īśvareṇa niyukto 'yaṃ sādhv asādhu ca mānavaḥ karoti puruṣaḥ karma tatra kā paridevanā 3 ātmānaṃ manyase cātha pāpakarmāṇam antataḥ śṛṇu tatra yathā pāpam apākṛṣyeta bhārata 4 tapobhiḥ kratubhiś caiva dānena ca yudhiṣṭhira taranti nityaṃ puruṣā ye sma pāpāni kurvate 5 yajñena tapasā caiva dānena ca narādhipa pūyante rājaśārdūla narā duṣkṛtakarmiṇaḥ 6 asurāś ca surāś caiva puṇyahetor makhakriyām prayatante mahātmānas tasmād yajñāḥ parāyaṇam 7 yajñair eva mahātmāno babhūvur adhikāḥ surāḥ tato devāḥ kriyāvanto dānavān abhyadharṣayan 8 rājasūyāśvamedhau ca sarvamedhaṃ ca bhārata naramedhaṃ ca nṛpate tvam āhara yudhiṣṭhira 9 yajasva vājimedhena vidhivad dakṣiṇāvatā bahu kāmānna vittena rāmo dāśarathir yathā 10 yathā ca bharato rājā dauḥṣantiḥ pṛthivīpatiḥ śākuntalo mahāvīryas tava pūrvapitāmahaḥ 11 [y] asaṃśayaṃ vājimedhaḥ pāvayet pṛthivīm api abhiprāyas tu me kaś cit taṃ tvaṃ śrotum ihārhasi 12 imaṃ jñātibadhaṃ kṛtvā sumahāntaṃ dvijottama dānam alpaṃ na śakyāmi dātuṃ vittaṃ ca nāsti me 13 na ca bālān imān dīnān utsahe vasu yācitum tathaivārdra vraṇān kṛcchre vartamānān nṛpātmajān 14 svayaṃ vināśya pṛthivīṃ yajñārthe dvijasattama karam āhārayiṣyāmi kathaṃ śokaparāyaṇān 15 duryodhanāparādhena vasudhā vasudhādhipāḥ pranaṣṭā yojayitvāsmān akīrtyā munisattama 16 duryodhanena pṛthivī kṣayitā vittakāraṇāt kośaś cāpi viśīrṇo 'sau dhārtarāṣṭrasya durmateḥ 17 pṛthivī dakṣiṇā cātra vidhiḥ prathamakalpikaḥ vidvadbhiḥ paridṛṣṭo 'yaṃ śiṣṭo vidhiviparyayaḥ 18 na ca pratinidhiṃ kartuṃ cikīrṣāmi tapodhana atra me bhagavan samyak sācivyaṃ kartum arhasi 19 [v] evam uktas tu pārthena kṛṣṇadvaipāyanas tadā muhūrtam anusaṃcintya dharmarājānam abravīt 20 vidyate draviṇaṃ pārtha girau himavati sthitam utsṛṣṭaṃ brāhmaṇair yajñe maruttasya mahīpateḥ tad ānayasva kaunteya paryāptaṃ tad bhaviṣyati 21 [y] kathaṃ yajñe maruttasya draviṇaṃ tat samācitam kasmiṃś ca kāle sa nṛpo babhūva vadatāṃ vara 22 [v] yadi śuśrūṣase pārtha śṛṇu kāraṃdhamaṃ nṛpam yasmin kāle mahāvīryaḥ sa rājāsīn mahādhanaḥ |