|
1
[अर्जुन] किम आगमनकृत्यं ते कौरव्य कुलनन्थिनि मणिपूर पतेर मातुस तदैव च रणाजिरे 2 कच चित कुशलकामासि राज्ञॊ ऽसय भुजगात्मजे मम वा चञ्चलापाङ्गे कच चित तवं शुभम इच्छसि 3 कच चित ते पृदुल शरॊणिनाप्रियं शुभथर्शने अकार्षम अहम अज्ञानाथ अयं वा बभ्रु वाहनः 4 कच चिच च राजपुत्री ते सपत्नी चैत्रवाहिनी चित्राङ्गथा वरारॊहा नापराध्यति किं चन 5 तम उवाचॊरग पतेर थुहिता परहसन्त्य अद न मे तवम अपराथ्धॊ ऽसि न नृपॊ बभ्रु वाहनः न जनित्री तदास्येयं मम या परेष्यवत सदिता 6 शरूयतां यथ यदा चेथं मया सर्वं विचेष्टितम न मे कॊपस तवया कार्यः शिरसा तवां परसाथये 7 तवत परीत्यर्दं हि कौरव्य कृतम एतन मयानघ यत तच छृणु महाबाहॊ निखिलेन धनंजय 8 महाभारत युथ्धे यत तवया शांतनवॊ नृपः अधर्मेण हतः पार्द तस्यैषा निष्कृतिः कृता 9 न हि भीष्मस तवया वीर युध्यमानॊ निपातितः शिखण्डिना तु संसक्तस तम आश्रित्य हतस तवया 10 तस्य शान्तिम अकृत्वा तु तयजेस तवं यथि जीवितम कर्मणा तेन पापेन पतेदा निरये धरुवम 11 एषा तु विहिता शान्तिः पुत्राथ यां पराप्तवान असि वसुभिर वसुधा पाल गङ्गया च महामते 12 पुरा हि शरुतम एतथ वै वसुभिः कदितं मया गङ्गायास तीरम आगम्य हते शांतनवे नृपे 13 आप्लुत्य थेवा वसवः समेत्य च महानथीम इथम ऊचुर वचॊ घॊरं भागीरद्या मते तथा 14 एष शांतनवॊ भीष्मॊ निहतः सव्यसाचिना अयुध्यमानः संग्रामे संसक्तॊ ऽनयेन भामिनि 15 तथ अनेनाभिषङ्गेण वयम अप्य अर्जुनं शुभे शापेन यॊजयामेति तदास्त्व इति च साब्रवीत 16 तथ अहं पितुर आवेथ्य भृशं परव्यदितेन्थ्रिया अभवं स च तच छरुत्वा विषाथम अगमत परम 17 पिता तु मे वसून गत्वा तवथर्दं समयाचत पुनः पुनः परसाथ्यैनांस त एवम इथम अब्रुवन 18 पुनस तस्य महाभाग मणिपूरेश्वरॊ युवा स एनं रणमध्य सदं शरैः पातयिता भुवि 19 एवं कृते स नागेन्थ्र मुक्तशापॊ भविष्यति गच्छेति वसुभिश चॊक्तॊ मम चेथं शशंस सः 20 तच छरुत्वा तवं मया तस्माच छापाथ असि विमॊक्षितः न हि तवां थेवराजॊ ऽपि समरेषु पराजयेत 21 आत्मा पुत्रः समृतस तस्मात तेनेहासि पराजितः नात्र थॊषॊ मम मतः कदं वा मन्यसे विभॊ 22 इत्य एवम उक्तॊ विजयः परसन्नात्माब्रवीथ इथम सर्वं मे सुप्रियं थेवि यथ एतत कृतवत्य असि 23 इत्य उक्त्वादाब्रवीत पुत्रं मणिपूरेश्वरं जयः चित्राङ्गथायाः शृण्वन्त्याः कौरव्य थुहितुस तदा 24 युधिष्ठिरस्याश्वमेधः परां चैत्रीं भविष्यति तत्रागच्छेः सहामात्यॊ मातृभ्यां सहितॊ नृप 25 इत्य एवम उक्तः पार्देन स राजा बभ्रु वाहनः उवाच पितरं धीमान इथम अस्राविलेक्षणः 26 उपयास्यामि धर्मज्ञ भवतः शासनाथ अहम अश्वमेधे महायज्ञे थविजातिपरिवेषकः 27 मम तव अनुग्रहार्दाय परविशस्व पुरं सवकम भार्याभ्यां सह शत्रुघ्न मा भूत ते ऽतर विचारणा 28 उषित्वेह विशल्यस तवं सुखं सवे वेश्मनि परभॊ पुनर अश्वानुगमनं कर्तासि जयतां वर 29 इत्य उक्तः स तु पुत्रेण तथा वानरकेतनः समयन परॊवाच कौन्तेयस तथा चित्राङ्गथा सुतम 30 विथितं ते महाबाहॊ यदा थिक्षां चराम्य अहम न स तावत परवेष्क्यामि पुरं ते पृदुलॊचन 31 यदाकामं परयात्य एष यज्ञियश च तुरंगमः सवस्ति ते ऽसतु गमिष्यामि न सदानं विथ्यते मम 32 स तत्र विधिवत तेन पूजितः पाकशासनिः भार्याभ्याम अभ्यनुज्ञातः परायाथ भरतसत्तमः |
1
[arjuna] kim āgamanakṛtyaṃ te kauravya kulanandini maṇipūra pater mātus tathaiva ca raṇājire 2 kac cit kuśalakāmāsi rājño 'sya bhujagātmaje mama vā cañcalāpāṅge kac cit tvaṃ śubham icchasi 3 kac cit te pṛthula śroṇināpriyaṃ śubhadarśane akārṣam aham ajñānād ayaṃ vā babhru vāhanaḥ 4 kac cic ca rājaputrī te sapatnī caitravāhinī citrāṅgadā varārohā nāparādhyati kiṃ cana 5 tam uvācoraga pater duhitā prahasanty atha na me tvam aparāddho 'si na nṛpo babhru vāhanaḥ na janitrī tathāsyeyaṃ mama yā preṣyavat sthitā 6 śrūyatāṃ yad yathā cedaṃ mayā sarvaṃ viceṣṭitam na me kopas tvayā kāryaḥ śirasā tvāṃ prasādaye 7 tvat prītyarthaṃ hi kauravya kṛtam etan mayānagha yat tac chṛṇu mahābāho nikhilena dhanaṃjaya 8 mahābhārata yuddhe yat tvayā śāṃtanavo nṛpaḥ adharmeṇa hataḥ pārtha tasyaiṣā niṣkṛtiḥ kṛtā 9 na hi bhīṣmas tvayā vīra yudhyamāno nipātitaḥ śikhaṇḍinā tu saṃsaktas tam āśritya hatas tvayā 10 tasya śāntim akṛtvā tu tyajes tvaṃ yadi jīvitam karmaṇā tena pāpena patethā niraye dhruvam 11 eṣā tu vihitā śāntiḥ putrād yāṃ prāptavān asi vasubhir vasudhā pāla gaṅgayā ca mahāmate 12 purā hi śrutam etad vai vasubhiḥ kathitaṃ mayā gaṅgāyās tīram āgamya hate śāṃtanave nṛpe 13 āplutya devā vasavaḥ sametya ca mahānadīm idam ūcur vaco ghoraṃ bhāgīrathyā mate tadā 14 eṣa śāṃtanavo bhīṣmo nihataḥ savyasācinā ayudhyamānaḥ saṃgrāme saṃsakto 'nyena bhāmini 15 tad anenābhiṣaṅgeṇa vayam apy arjunaṃ śubhe śāpena yojayāmeti tathāstv iti ca sābravīt 16 tad ahaṃ pitur āvedya bhṛśaṃ pravyathitendriyā abhavaṃ sa ca tac chrutvā viṣādam agamat param 17 pitā tu me vasūn gatvā tvadarthaṃ samayācata punaḥ punaḥ prasādyaināṃs ta evam idam abruvan 18 punas tasya mahābhāga maṇipūreśvaro yuvā sa enaṃ raṇamadhya sthaṃ śaraiḥ pātayitā bhuvi 19 evaṃ kṛte sa nāgendra muktaśāpo bhaviṣyati gaccheti vasubhiś cokto mama cedaṃ śaśaṃsa saḥ 20 tac chrutvā tvaṃ mayā tasmāc chāpād asi vimokṣitaḥ na hi tvāṃ devarājo 'pi samareṣu parājayet 21 ātmā putraḥ smṛtas tasmāt tenehāsi parājitaḥ nātra doṣo mama mataḥ kathaṃ vā manyase vibho 22 ity evam ukto vijayaḥ prasannātmābravīd idam sarvaṃ me supriyaṃ devi yad etat kṛtavaty asi 23 ity uktvāthābravīt putraṃ maṇipūreśvaraṃ jayaḥ citrāṅgadāyāḥ śṛṇvantyāḥ kauravya duhitus tathā 24 yudhiṣṭhirasyāśvamedhaḥ parāṃ caitrīṃ bhaviṣyati tatrāgaccheḥ sahāmātyo mātṛbhyāṃ sahito nṛpa 25 ity evam uktaḥ pārthena sa rājā babhru vāhanaḥ uvāca pitaraṃ dhīmān idam asrāvilekṣaṇaḥ 26 upayāsyāmi dharmajña bhavataḥ śāsanād aham aśvamedhe mahāyajñe dvijātipariveṣakaḥ 27 mama tv anugrahārthāya praviśasva puraṃ svakam bhāryābhyāṃ saha śatrughna mā bhūt te 'tra vicāraṇā 28 uṣitveha viśalyas tvaṃ sukhaṃ sve veśmani prabho punar aśvānugamanaṃ kartāsi jayatāṃ vara 29 ity uktaḥ sa tu putreṇa tadā vānaraketanaḥ smayan provāca kaunteyas tadā citrāṅgadā sutam 30 viditaṃ te mahābāho yathā dikṣāṃ carāmy aham na sa tāvat praveṣkyāmi puraṃ te pṛthulocana 31 yathākāmaṃ prayāty eṣa yajñiyaś ca turaṃgamaḥ svasti te 'stu gamiṣyāmi na sthānaṃ vidyate mama 32 sa tatra vidhivat tena pūjitaḥ pākaśāsaniḥ bhāryābhyām abhyanujñātaḥ prāyād bharatasattamaḥ |