|
1
[ज] पितामहस्य मे यज्ञे धर्मपुत्रस्य धीमतः यथ आश्चर्यम अभूत किं चित तथ भवान वक्तुम अर्हति 2 [व] शरूयतां राजशार्थूल महथ आश्चर्यम उत्तमम अश्वमेधे महायज्ञे निवृत्ते यथ अभूथ विभॊ 3 तर्पितेषु थविजाग्र्येषु जञातिसंबन्धिबन्धुषु थीनान्ध कृपणे चापि तथा भरतसत्तम 4 घुष्यमाणे महाथाने थिक्षु सर्वासु भारत पतत्सु पुष्पवर्षेषु धर्मराजस्य मूर्धनि 5 बिलान निष्क्रम्य नकुलॊ रुक्मपार्श्वस तथानघ वज्राशनिसमं नाथम अमुञ्चत विशां पते 6 सकृथ उत्सृज्य तं नाथं तरासयानॊ मृगथ्विजान मानुषं वचनं पराह धृष्टॊ बिलशयॊ महान 7 सक्तु परस्देन वॊ नायं यज्ञस तुल्यॊ नराधिपाः उञ्छवृत्तेर वथान्यस्य कुरुक्षेत्रनिवासिनः 8 तस्य तथ वचनं शरुत्वा नकुलस्य विशां पते विस्मयं परमं जग्मुः सर्वे ते बराह्मणर्षभाः 9 ततः समेत्य नकुलं पर्यपृच्छन्त ते थविजाः कुतस तवं समनुप्राप्तॊ यज्ञं साधु समागमम 10 किं बलं परमं तुभ्यं किं शरुतं किं परायणम कदं भवन्तं विथ्याम यॊ नॊ यज्ञं विगर्हसे 11 अविलुप्यागमं कृत्स्नं विधिज्ञैर याजकैः कृतम यदागमं यदान्यायं कर्तव्यं च यदा कृतम 12 पूजार्हाः पूजिताश चात्र विधिवच छास्त्र चक्षुषा मन्त्रपूतं हुतश चाग्निर थत्तं थेयम अमत्सरम 13 तुष्टा थविजर्षभाश चात्र थानैर बहुविधैर अपि कषत्रियाश च सुयुथ्धेन शराथ्धैर अपि पितामहाः 14 पालनेन विशस तुष्टाः कामैस तुष्टा वरस्त्रियः अनुक्रॊशैस तदा शूथ्रा थानशेषैः पृदग्जनाः 15 जञातिसंबन्धिनस तुष्टाः शौचेन च नृपस्य नः थेवा हविर्भिः पुण्यैश च रक्षणैः शरणा गताः 16 यथ अत्र तद्यं तथ बरूहि सत्यसंध थविजातिषु यदा शरुतं यदाथृष्टं पृष्टॊ बराह्मण काम्यया 17 शरथ्धेयवाक्यः पराज्ञस तवं थिव्यं रूपं बिभर्षि च समागतश च विप्रैस तवं तत्त्वतॊ वक्तुम अर्हसि 18 इति पृष्टॊ थविजैस तैः स परहस्य नकुलॊ ऽबरवीत नैषानृता मया वाणी परॊक्ता थर्पेण वा थविजाः 19 यन मयॊक्तम इथं किं चिथ युस्माभिश चाप्य उपश्रुतम सक्तु परस्देन वॊ नायं यज्ञस तुल्यॊ नराधिपाः उञ्छवृत्तेर वथान्यस्य कुरुक्षेत्रनिवासिनः 20 इत्य अवश्यं मयैतथ वॊ वक्तव्यं थविजपुंगवाः शृणुताव्यग्र मनसः शंसतॊ मे थविजर्षभाः 21 अनुभूतं च थृष्टं च यन मयाथ्भुतम उत्तमम उञ्छवृत्तेर यदावृत्तं कुरुक्षेत्रनिवासिनः 22 सवर्गं येन थविजः पराप्तः सभार्यः स सुत सनुषः यदा चार्धं शरीरस्य ममेथं काञ्चनी कृतम |
1
[j] pitāmahasya me yajñe dharmaputrasya dhīmataḥ yad āścaryam abhūt kiṃ cit tad bhavān vaktum arhati 2 [v] śrūyatāṃ rājaśārdūla mahad āścaryam uttamam aśvamedhe mahāyajñe nivṛtte yad abhūd vibho 3 tarpiteṣu dvijāgryeṣu jñātisaṃbandhibandhuṣu dīnāndha kṛpaṇe cāpi tadā bharatasattama 4 ghuṣyamāṇe mahādāne dikṣu sarvāsu bhārata patatsu puṣpavarṣeṣu dharmarājasya mūrdhani 5 bilān niṣkramya nakulo rukmapārśvas tadānagha vajrāśanisamaṃ nādam amuñcata viśāṃ pate 6 sakṛd utsṛjya taṃ nādaṃ trāsayāno mṛgadvijān mānuṣaṃ vacanaṃ prāha dhṛṣṭo bilaśayo mahān 7 saktu prasthena vo nāyaṃ yajñas tulyo narādhipāḥ uñchavṛtter vadānyasya kurukṣetranivāsinaḥ 8 tasya tad vacanaṃ śrutvā nakulasya viśāṃ pate vismayaṃ paramaṃ jagmuḥ sarve te brāhmaṇarṣabhāḥ 9 tataḥ sametya nakulaṃ paryapṛcchanta te dvijāḥ kutas tvaṃ samanuprāpto yajñaṃ sādhu samāgamam 10 kiṃ balaṃ paramaṃ tubhyaṃ kiṃ śrutaṃ kiṃ parāyaṇam kathaṃ bhavantaṃ vidyāma yo no yajñaṃ vigarhase 11 avilupyāgamaṃ kṛtsnaṃ vidhijñair yājakaiḥ kṛtam yathāgamaṃ yathānyāyaṃ kartavyaṃ ca yathā kṛtam 12 pūjārhāḥ pūjitāś cātra vidhivac chāstra cakṣuṣā mantrapūtaṃ hutaś cāgnir dattaṃ deyam amatsaram 13 tuṣṭā dvijarṣabhāś cātra dānair bahuvidhair api kṣatriyāś ca suyuddhena śrāddhair api pitāmahāḥ 14 pālanena viśas tuṣṭāḥ kāmais tuṣṭā varastriyaḥ anukrośais tathā śūdrā dānaśeṣaiḥ pṛthagjanāḥ 15 jñātisaṃbandhinas tuṣṭāḥ śaucena ca nṛpasya naḥ devā havirbhiḥ puṇyaiś ca rakṣaṇaiḥ śaraṇā gatāḥ 16 yad atra tathyaṃ tad brūhi satyasaṃdha dvijātiṣu yathā śrutaṃ yathādṛṣṭaṃ pṛṣṭo brāhmaṇa kāmyayā 17 śraddheyavākyaḥ prājñas tvaṃ divyaṃ rūpaṃ bibharṣi ca samāgataś ca viprais tvaṃ tattvato vaktum arhasi 18 iti pṛṣṭo dvijais taiḥ sa prahasya nakulo 'bravīt naiṣānṛtā mayā vāṇī proktā darpeṇa vā dvijāḥ 19 yan mayoktam idaṃ kiṃ cid yusmābhiś cāpy upaśrutam saktu prasthena vo nāyaṃ yajñas tulyo narādhipāḥ uñchavṛtter vadānyasya kurukṣetranivāsinaḥ 20 ity avaśyaṃ mayaitad vo vaktavyaṃ dvijapuṃgavāḥ śṛṇutāvyagra manasaḥ śaṃsato me dvijarṣabhāḥ 21 anubhūtaṃ ca dṛṣṭaṃ ca yan mayādbhutam uttamam uñchavṛtter yathāvṛttaṃ kurukṣetranivāsinaḥ 22 svargaṃ yena dvijaḥ prāptaḥ sabhāryaḥ sa suta snuṣaḥ yathā cārdhaṃ śarīrasya mamedaṃ kāñcanī kṛtam |