|
1
hriyamāṇā tu vaidehī kaṃ cin nātham apaśyatī dadarśa giriśṛṅgasthān pañcavānarapuṃgavān 2 teṣāṃ madhye viśālākṣī kauśeyaṃ kanakaprabham uttarīyaṃ varārohā śubhāny ābharaṇāni ca mumoca yadi rāmāya śaṃseyur iti maithilī 3 vastram utsṛjya tan madhye vinikṣiptaṃ sabhūṣaṇam saṃbhramāt tu daśagrīvas tat karma na ca buddhivān 4 piṅgākṣās tāṃ viśālākṣīṃ netrair animiṣair iva vikrośantīṃ tadā sītāṃ dadṛśur vānararṣabhāḥ 5 sa ca pampām atikramya laṅkām abhimukhaḥ purīm jagāma rudatīṃ gṛhya maithilīṃ rākṣaseśvaraḥ 6 tāṃ jahāra susaṃhṛṣṭo rāvaṇo mṛtyum ātmanaḥ utsaṅgenaiva bhujagīṃ tīkṣṇadaṃṣṭrāṃ mahāviṣām 7 vanāni saritaḥ śailān sarāṃsi ca vihāyasā sa kṣipraṃ samatīyāya śaraś cāpād iva cyutaḥ 8 timinakraniketaṃ tu varuṇālayam akṣayam saritāṃ śaraṇaṃ gatvā samatīyāya sāgaram 9 saṃbhramāt parivṛttormī ruddhamīnamahoragaḥ vaidehyāṃ hriyamāṇāyāṃ babhūva varuṇālayaḥ 10 antarikṣagatā vācaḥ sasṛjuś cāraṇās tadā etad anto daśagrīva iti siddhās tadābruvan 11 sa tu sītāṃ viveṣṭantīm aṅkenādāya rāvaṇaḥ praviveśa purīṃ laṅkāṃ rūpiṇīṃ mṛtyum ātmanaḥ 12 so 'bhigamya purīṃ laṅkāṃ suvibhaktamahāpathām saṃrūḍhakakṣyā bahulaṃ svam antaḥpuram āviśat 13 tatra tām asitāpāṅgīṃ śokamohaparāyaṇām nidadhe rāvaṇaḥ sītāṃ mayo māyām ivāsurīm 14 abravīc ca daśagrīvaḥ piśācīr ghoradarśanāḥ yathā naināṃ pumān strī vā sītāṃ paśyaty asaṃmataḥ 15 muktāmaṇisuvarṇāni vastrāṇy ābharaṇāni ca yad yad icchet tad evāsyā deyaṃ macchandato yathā 16 yā ca vakṣyati vaidehīṃ vacanaṃ kiṃ cid apriyam ajñānād yadi vā jñānān na tasyā jīvitaṃ priyam 17 tathoktvā rākṣasīs tās tu rākṣasendraḥ pratāpavān niṣkramyāntaḥpurāt tasmāt kiṃ kṛtyam iti cintayan dadarśāṣṭau mahāvīryān rākṣasān piśitāśanān 18 sa tān dṛṣṭvā mahāvīryo varadānena mohitaḥ uvācaitān idaṃ vākyaṃ praśasya balavīryataḥ 19 nānāpraharaṇāḥ kṣipram ito gacchata satvarāḥ janasthānaṃ hatasthānaṃ bhūtapūrvaṃ kharālayam 20 tatroṣyatāṃ janasthāne śūnye nihatarākṣase pauruṣaṃ balam āśritya trāsam utsṛjya dūrataḥ 21 balaṃ hi sumahad yan me janasthāne niveśitam sadūṣaṇakharaṃ yuddhe hataṃ tad rāmasāyakaiḥ 22 tataḥ krodho mamāpūrvo dhairyasyopari vardhate vairaṃ ca sumahaj jātaṃ rāmaṃ prati sudāruṇam 23 niryātayitum icchāmi tac ca vairam ahaṃ ripoḥ na hi lapsyāmy ahaṃ nidrām ahatvā saṃyuge ripum 24 taṃ tv idānīm ahaṃ hatvā kharadūṣaṇaghātinam rāmaṃ śarmopalapsyāmi dhanaṃ labdhveva nirdhanaḥ 25 janasthāne vasadbhis tu bhavadbhī rāmam āśritā pravṛttir upanetavyā kiṃ karotīti tattvataḥ 26 apramādāc ca gantavyaṃ sarvair eva niśācaraiḥ kartavyaś ca sadā yatno rāghavasya vadhaṃ prati 27 yuṣmākaṃ hi balajño 'haṃ bahuśo raṇamūrdhani ataś cāsmiñ janasthāne mayā yūyaṃ niyojitāḥ 28 tataḥ priyaṃ vākyam upetya rākṣasā; mahārtham aṣṭāv abhivādya rāvaṇam vihāya laṅkāṃ sahitāḥ pratasthire; yato janasthānam alakṣyadarśanāḥ 29 tatas tu sītām upalabhya rāvaṇaḥ; susaṃprahṛṣṭaḥ parigṛhya maithilīm prasajya rāmeṇa ca vairam uttamaṃ; babhūva mohān muditaḥ sa rākṣasaḥ |
1
हरियमाणा तु वैथेही कं चिन नादम अपश्यती थथर्श गिरिशृङ्गस्दान पञ्चवानरपुंगवान 2 तेषां मध्ये विशालाक्षी कौशेयं कनकप्रभम उत्तरीयं वरारॊहा शुभान्य आभरणानि च मुमॊच यथि रामाय शंसेयुर इति मैदिली 3 वस्त्रम उत्सृज्य तन मध्ये विनिक्षिप्तं सभूषणम संभ्रमात तु थशग्रीवस तत कर्म न च बुथ्धिवान 4 पिङ्गाक्षास तां विशालाक्षीं नेत्रैर अनिमिषैर इव विक्रॊशन्तीं तथा सीतां थथृशुर वानरर्षभाः 5 स च पम्पाम अतिक्रम्य लङ्काम अभिमुखः पुरीम जगाम रुथतीं गृह्य मैदिलीं राक्षसेश्वरः 6 तां जहार सुसंहृष्टॊ रावणॊ मृत्युम आत्मनः उत्सङ्गेनैव भुजगीं तीक्ष्णथंष्ट्रां महाविषाम 7 वनानि सरितः शैलान सरांसि च विहायसा स कषिप्रं समतीयाय शरश चापाथ इव चयुतः 8 तिमिनक्रनिकेतं तु वरुणालयम अक्षयम सरितां शरणं गत्वा समतीयाय सागरम 9 संभ्रमात परिवृत्तॊर्मी रुथ्धमीनमहॊरगः वैथेह्यां हरियमाणायां बभूव वरुणालयः 10 अन्तरिक्षगता वाचः ससृजुश चारणास तथा एतथ अन्तॊ थशग्रीव इति सिथ्धास तथाब्रुवन 11 स तु सीतां विवेष्टन्तीम अङ्केनाथाय रावणः परविवेश पुरीं लङ्कां रूपिणीं मृत्युम आत्मनः 12 सॊ ऽभिगम्य पुरीं लङ्कां सुविभक्तमहापदाम संरूढकक्ष्या बहुलं सवम अन्तःपुरम आविशत 13 तत्र ताम असितापाङ्गीं शॊकमॊहपरायणाम निथधे रावणः सीतां मयॊ मायाम इवासुरीम 14 अब्रवीच च थशग्रीवः पिशाचीर घॊरथर्शनाः यदा नैनां पुमान सत्री वा सीतां पश्यत्य असंमतः 15 मुक्तामणिसुवर्णानि वस्त्राण्य आभरणानि च यथ यथ इच्छेत तथ एवास्या थेयं मच्छन्थतॊ यदा 16 या च वक्ष्यति वैथेहीं वचनं किं चिथ अप्रियम अज्ञानाथ यथि वा जञानान न तस्या जीवितं परियम 17 तदॊक्त्वा राक्षसीस तास तु राक्षसेन्थ्रः परतापवान निष्क्रम्यान्तःपुरात तस्मात किं कृत्यम इति चिन्तयन थथर्शाष्टौ महावीर्यान राक्षसान पिशिताशनान 18 स तान थृष्ट्वा महावीर्यॊ वरथानेन मॊहितः उवाचैतान इथं वाक्यं परशस्य बलवीर्यतः 19 नानाप्रहरणाः कषिप्रम इतॊ गच्छत सत्वराः जनस्दानं हतस्दानं भूतपूर्वं खरालयम 20 तत्रॊष्यतां जनस्दाने शून्ये निहतराक्षसे पौरुषं बलम आश्रित्य तरासम उत्सृज्य थूरतः 21 बलं हि सुमहथ यन मे जनस्दाने निवेशितम सथूषणखरं युथ्धे हतं तथ रामसायकैः 22 ततः करॊधॊ ममापूर्वॊ धैर्यस्यॊपरि वर्धते वैरं च सुमहज जातं रामं परति सुथारुणम 23 निर्यातयितुम इच्छामि तच च वैरम अहं रिपॊः न हि लप्स्याम्य अहं निथ्राम अहत्वा संयुगे रिपुम 24 तं तव इथानीम अहं हत्वा खरथूषणघातिनम रामं शर्मॊपलप्स्यामि धनं लब्ध्वेव निर्धनः 25 जनस्दाने वसथ्भिस तु भवथ्भी रामम आश्रिता परवृत्तिर उपनेतव्या किं करॊतीति तत्त्वतः 26 अप्रमाथाच च गन्तव्यं सर्वैर एव निशाचरैः कर्तव्यश च सथा यत्नॊ राघवस्य वधं परति 27 युष्माकं हि बलज्ञॊ ऽहं बहुशॊ रणमूर्धनि अतश चास्मिञ जनस्दाने मया यूयं नियॊजिताः 28 ततः परियं वाक्यम उपेत्य राक्षसा; महार्दम अष्टाव अभिवाथ्य रावणम विहाय लङ्कां सहिताः परतस्दिरे; यतॊ जनस्दानम अलक्ष्यथर्शनाः 29 ततस तु सीताम उपलभ्य रावणः; सुसंप्रहृष्टः परिगृह्य मैदिलीम परसज्य रामेण च वैरम उत्तमं; बभूव मॊहान मुथितः स राक्षसः |