|
1
tad dṛṣṭvā sumahat karma kṛtaṃ vānarasattamaiḥ krodham āhārayām āsa yudhi tīvram akampanaḥ 2 krodhamūrchitarūpas tu dhnuvan paramakārmukam dṛṣṭvā tu karma śatrūṇāṃ sārathiṃ vākyam abravīt 3 tatraiva tāvat tvaritaṃ rathaṃ prāpaya sārathe ete 'tra bahavo ghnanti subahūn rākṣasān raṇe 4 ete 'tra balavanto hi bhīmakāyāś ca vānarāḥ drumaśailapraharaṇās tiṣṭhanti pramukhe mama 5 etān nihantum icchāmi samaraślāghino hy aham etaiḥ pramathitaṃ sarvaṃ dṛśyate rākṣasaṃ balam 6 tataḥ prajavitāśvena rathena rathināṃ varaḥ harīn abhyahanat krodhāc charajālair akampanaḥ 7 na sthātuṃ vānarāḥ śekuḥ kiṃ punar yoddhum āhave akampanaśarair bhagnāḥ sarva eva pradudruvuḥ 8 tān mṛtyuvaśam āpannān akampanavaśaṃ gatān samīkṣya hanumāñ jñātīn upatasthe mahābalaḥ 9 taṃ mahāplavagaṃ dṛṣṭvā sarve plavagayūthapāḥ sametya samare vīrāḥ sahitāḥ paryavārayan 10 vyavasthitaṃ hanūmantaṃ te dṛṣṭvā hariyūthapāḥ babhūvur balavanto hi balavantam upāśritāḥ 11 akampanas tu śailābhaṃ hanūmantam avasthitam mahendra iva dhārābhiḥ śarair abhivavarṣa ha 12 acintayitvā bāṇaughāñ śarīre patitāñ śitān akampanavadhārthāya mano dadhre mahābalaḥ 13 sa prahasya mahātejā hanūmān mārutātmajaḥ abhidudrāva tad rakṣaḥ kampayann iva medinīm 14 tasyābhinardamānasya dīpyamānasya tejasā babhūva rūpaṃ durdharṣaṃ dīptasyeva vibhāvasoḥ 15 ātmānaṃ tv apraharaṇaṃ jñātvā krodhasamanvitaḥ śailam utpāṭayām āsa vegena haripuṃgavaḥ 16 taṃ gṛhītvā mahāśailaṃ pāṇinaikena mārutiḥ vinadya sumahānādaṃ bhrāmayām āsa vīryavān 17 tatas tam abhidudrāva rākṣasendram akampanam yathā hi namuciṃ saṃkhye vajreṇeva puraṃdaraḥ 18 akampanas tu tad dṛṣṭvā giriśṛṅgaṃ samudyatam dūrād eva mahābāṇair ardhacandrair vyadārayat 19 tat parvatāgram ākāśe rakṣobāṇavidāritam vikīrṇaṃ patitaṃ dṛṣṭvā hanūmān krodhamūrchitaḥ 20 so 'śvakarṇaṃ samāsādya roṣadarpānvito hariḥ tūrṇam utpāṭayām āsa mahāgirim ivocchritam 21 taṃ gṛhītvā mahāskandhaṃ so 'śvakarṇaṃ mahādyutiḥ prahasya parayā prītyā bhrāmayām āsa saṃyuge 22 pradhāvann uruvegena prabhañjaṃs tarasā drumān hanūmān paramakruddhaś caraṇair dārayat kṣitim 23 gajāṃś ca sagajārohān sarathān rathinas tathā jaghāna hanumān dhīmān rākṣasāṃś ca padātikān 24 tam antakam iva kruddhaṃ samare prāṇahāriṇam hanūmantam abhiprekṣya rākṣasā vipradudruvuḥ 25 tam āpatantaṃ saṃkruddhaṃ rākṣasānāṃ bhayāvaham dadarśākampano vīraś cukrodha ca nanāda ca 26 sa caturdaśabhir bāṇaiḥ śitair dehavidāraṇaiḥ nirbibheda hanūmantaṃ mahāvīryam akampanaḥ 27 sa tathā pratividdhas tu bahvībhiḥ śaravṛṣṭibhiḥ hanūmān dadṛśe vīraḥ prarūḍha iva sānumān 28 tato 'nyaṃ vṛkṣam utpāṭya kṛtvā vegam anuttamam śirasy abhijaghānāśu rākṣasendram akampanam 29 sa vṛkṣeṇa hatas tena sakrodhena mahātmanā rākṣaso vānarendreṇa papāta sa mamāra ca 30 taṃ dṛṣṭvā nihataṃ bhūmau rākṣasendram akampanam vyathitā rākṣasāḥ sarve kṣitikampa iva drumāḥ 31 tyaktapraharaṇāḥ sarve rākṣasās te parājitāḥ laṅkām abhiyayus trastā vānarais tair abhidrutāḥ 32 te muktakeśāḥ saṃbhrāntā bhagnamānāḥ parājitāḥ sravacchramajalair aṅgaiḥ śvasanto vipradudruvuḥ 33 anyonyaṃ pramamantus te viviśur nagaraṃ bhayāt pṛṣṭhatas te susaṃmūḍhāḥ prekṣamāṇā muhur muhuḥ 34 teṣu laṅkāṃ praviṣṭeṣu rākṣaseṣu mahābalāḥ sametya harayaḥ sarve hanūmantam apūjayan 35 so 'pi prahṛṣṭas tān sarvān harīn saṃpratyapūjayat hanūmān sattvasaṃpanno yathārham anukūlataḥ 36 vineduś ca yathā prāṇaṃ harayo jitakāśinaḥ cakarṣuś ca punas tatra saprāṇān eva rākṣasān 37 sa vīraśobhām abhajan mahākapiḥ; sametya rakṣāṃsi nihatya mārutiḥ mahāsuraṃ bhīmam amitranāśanaṃ; yathaiva viṣṇur balinaṃ camūmukhe 38 apūjayan devagaṇās tadā kapiṃ; svayaṃ ca rāmo 'tibalaś ca lakṣmaṇaḥ tathaiva sugrīvamukhāḥ plavaṃgamā; vibhīṣaṇaś caiva mahābalas tadā |
1
तथ थृष्ट्वा सुमहत कर्म कृतं वानरसत्तमैः करॊधम आहारयाम आस युधि तीव्रम अकम्पनः 2 करॊधमूर्छितरूपस तु धनुवन परमकार्मुकम थृष्ट्वा तु कर्म शत्रूणां सारदिं वाक्यम अब्रवीत 3 तत्रैव तावत तवरितं रदं परापय सारदे एते ऽतर बहवॊ घनन्ति सुबहून राक्षसान रणे 4 एते ऽतर बलवन्तॊ हि भीमकायाश च वानराः थरुमशैलप्रहरणास तिष्ठन्ति परमुखे मम 5 एतान निहन्तुम इच्छामि समरश्लाघिनॊ हय अहम एतैः परमदितं सर्वं थृश्यते राक्षसं बलम 6 ततः परजविताश्वेन रदेन रदिनां वरः हरीन अभ्यहनत करॊधाच छरजालैर अकम्पनः 7 न सदातुं वानराः शेकुः किं पुनर यॊथ्धुम आहवे अकम्पनशरैर भग्नाः सर्व एव परथुथ्रुवुः 8 तान मृत्युवशम आपन्नान अकम्पनवशं गतान समीक्ष्य हनुमाञ जञातीन उपतस्दे महाबलः 9 तं महाप्लवगं थृष्ट्वा सर्वे पलवगयूदपाः समेत्य समरे वीराः सहिताः पर्यवारयन 10 वयवस्दितं हनूमन्तं ते थृष्ट्वा हरियूदपाः बभूवुर बलवन्तॊ हि बलवन्तम उपाश्रिताः 11 अकम्पनस तु शैलाभं हनूमन्तम अवस्दितम महेन्थ्र इव धाराभिः शरैर अभिववर्ष ह 12 अचिन्तयित्वा बाणौघाञ शरीरे पतिताञ शितान अकम्पनवधार्दाय मनॊ थध्रे महाबलः 13 स परहस्य महातेजा हनूमान मारुतात्मजः अभिथुथ्राव तथ रक्षः कम्पयन्न इव मेथिनीम 14 तस्याभिनर्थमानस्य थीप्यमानस्य तेजसा बभूव रूपं थुर्धर्षं थीप्तस्येव विभावसॊः 15 आत्मानं तव अप्रहरणं जञात्वा करॊधसमन्वितः शैलम उत्पाटयाम आस वेगेन हरिपुंगवः 16 तं गृहीत्वा महाशैलं पाणिनैकेन मारुतिः विनथ्य सुमहानाथं भरामयाम आस वीर्यवान 17 ततस तम अभिथुथ्राव राक्षसेन्थ्रम अकम्पनम यदा हि नमुचिं संख्ये वज्रेणेव पुरंथरः 18 अकम्पनस तु तथ थृष्ट्वा गिरिशृङ्गं समुथ्यतम थूराथ एव महाबाणैर अर्धचन्थ्रैर वयथारयत 19 तत पर्वताग्रम आकाशे रक्षॊबाणविथारितम विकीर्णं पतितं थृष्ट्वा हनूमान करॊधमूर्छितः 20 सॊ ऽशवकर्णं समासाथ्य रॊषथर्पान्वितॊ हरिः तूर्णम उत्पाटयाम आस महागिरिम इवॊच्छ्रितम 21 तं गृहीत्वा महास्कन्धं सॊ ऽशवकर्णं महाथ्युतिः परहस्य परया परीत्या भरामयाम आस संयुगे 22 परधावन्न उरुवेगेन परभञ्जंस तरसा थरुमान हनूमान परमक्रुथ्धश चरणैर थारयत कषितिम 23 गजांश च सगजारॊहान सरदान रदिनस तदा जघान हनुमान धीमान राक्षसांश च पथातिकान 24 तम अन्तकम इव करुथ्धं समरे पराणहारिणम हनूमन्तम अभिप्रेक्ष्य राक्षसा विप्रथुथ्रुवुः 25 तम आपतन्तं संक्रुथ्धं राक्षसानां भयावहम थथर्शाकम्पनॊ वीरश चुक्रॊध च ननाथ च 26 स चतुर्थशभिर बाणैः शितैर थेहविथारणैः निर्बिभेथ हनूमन्तं महावीर्यम अकम्पनः 27 स तदा परतिविथ्धस तु बह्वीभिः शरवृष्टिभिः हनूमान थथृशे वीरः पररूढ इव सानुमान 28 ततॊ ऽनयं वृक्षम उत्पाट्य कृत्वा वेगम अनुत्तमम शिरस्य अभिजघानाशु राक्षसेन्थ्रम अकम्पनम 29 स वृक्षेण हतस तेन सक्रॊधेन महात्मना राक्षसॊ वानरेन्थ्रेण पपात स ममार च 30 तं थृष्ट्वा निहतं भूमौ राक्षसेन्थ्रम अकम्पनम वयदिता राक्षसाः सर्वे कषितिकम्प इव थरुमाः 31 तयक्तप्रहरणाः सर्वे राक्षसास ते पराजिताः लङ्काम अभिययुस तरस्ता वानरैस तैर अभिथ्रुताः 32 ते मुक्तकेशाः संभ्रान्ता भग्नमानाः पराजिताः सरवच्छ्रमजलैर अङ्गैः शवसन्तॊ विप्रथुथ्रुवुः 33 अन्यॊन्यं परममन्तुस ते विविशुर नगरं भयात पृष्ठतस ते सुसंमूढाः परेक्षमाणा मुहुर मुहुः 34 तेषु लङ्कां परविष्टेषु राक्षसेषु महाबलाः समेत्य हरयः सर्वे हनूमन्तम अपूजयन 35 सॊ ऽपि परहृष्टस तान सर्वान हरीन संप्रत्यपूजयत हनूमान सत्त्वसंपन्नॊ यदार्हम अनुकूलतः 36 विनेथुश च यदा पराणं हरयॊ जितकाशिनः चकर्षुश च पुनस तत्र सप्राणान एव राक्षसान 37 स वीरशॊभाम अभजन महाकपिः; समेत्य रक्षांसि निहत्य मारुतिः महासुरं भीमम अमित्रनाशनं; यदैव विष्णुर बलिनं चमूमुखे 38 अपूजयन थेवगणास तथा कपिं; सवयं च रामॊ ऽतिबलश च लक्ष्मणः तदैव सुग्रीवमुखाः पलवंगमा; विभीषणश चैव महाबलस तथा |