|
1
rāvaṇagrahaṇaṃ tat tu vāyugrahaṇasaṃnibham ṛṣiḥ pulastyaḥ śuśrāva kathitaṃ divi daivataiḥ 2 tataḥ putrasutasnehāt kampyamāno mahādhṛtiḥ māhiṣmatīpatiṃ draṣṭum ājagāma mahān ṛṣiḥ 3 sa vāyumārgam āsthāya vāyutulyagatir dvijaḥ purīṃ māhiṣmatīṃ prāpto manaḥsaṃtāpavikramaḥ 4 so 'marāvatisaṃkāśāṃ hṛṣṭapuṣṭajanāvṛtām praviveśa purīṃ brahmā indrasyevāmarāvatīm 5 pādacāram ivādityaṃ niṣpatantaṃ sudurdṛśam tatas te pratyabhijñāya arjunāya nyavedayan 6 pulastya iti taṃ śrutvā vacanaṃ haihayādhipaḥ śirasy añjalim uddhṛtya pratyudgacchad dvijottamam 7 purohito 'syā gṛhyārghyaṃ madhuparkaṃ tathāiva ca purastāt prayayau rājña indrasyeva bṛhaspatiḥ 8 tatas tam ṛṣim āyāntam udyantam iva bhāskaram arjuno dṛśya saṃprāptaṃ vavandendra iveśvaram 9 sa tasya madhuparkaṃ ca pādyam arghyaṃ ca dāpayan pulastyam āha rājendro harṣagadgadayā girā 10 adyeyam amarāvatyā tulyā māhiṣmatī kṛtā adyāhaṃ tu dvijendrendra yasmāt paśyāmi durdṛśam 11 adya me kuśalaṃ deva adya me kulam uddhṛtam yat te devagaṇair vandyau vande 'haṃ caraṇāv imau 12 idaṃ rājyam ime putrā ime dārā ime vayam brahman kiṃ kurma kiṃ kāryam ājñāpayatu no bhavān 13 taṃ dharme 'gniṣu bhṛtyeṣu śivaṃ pṛṣṭvātha pārthivam pulastyovāca rājānaṃ haihayānāṃ tadārjunam 14 rājendrāmalapadmākṣapūrṇacandranibhānana atulaṃ te balaṃ yena daśagrīvas tvayā jitaḥ 15 bhayād yasyāvatiṣṭhetāṃ niṣpandau sāgarānilau so 'yam adya tvayā baddhaḥ pautro me 'tīvadurjayaḥ 16 tat putraka yaśaḥ sphītaṃ nāma viśrāvitaṃ tvayā madvākyād yācyamāno 'dya muñca vatsa daśānanam 17 pulastyājñāṃ sa gṛhyātha akiṃcanavaco 'rjunaḥ mumoca pārthivendrendro rākṣasendraṃ prahṛṣṭavat 18 sa taṃ pramuktvā tridaśārim arjunaḥ; prapūjya divyābharaṇasragambaraiḥ ahiṃsākaṃ sakhyam upetya sāgnikaṃ; praṇamya sa brahmasutaṃ gṛhaṃ yayau 19 pulastyenāpi saṃgamya rākṣasendraḥ pratāpavān pariṣvaṅgakṛtātithyo lajjamāno visarjitaḥ 20 pitāmahasutaś cāpi pulastyo munisattamaḥ mocayitvā daśagrīvaṃ brahmalokaṃ jagāma saḥ 21 evaṃ sa rāvaṇaḥ prāptaḥ kārtavīryāt tu dharṣaṇāt pulastyavacanāc cāpi punar mokṣam avāptavān 22 evaṃ balibhyo balinaḥ santi rāghavanandana nāvajñā parataḥ kāryā ya icchec chreya ātmanaḥ 23 tataḥ sa rājā piśitāśanānāṃ; sahasrabāhor upalabhya maitrīm punar narāṇāṃ kadanaṃ cakāra; cacāra sarvāṃ pṛthivīṃ ca darpāt |
1
रावणग्रहणं तत तु वायुग्रहणसंनिभम ऋषिः पुलस्त्यः शुश्राव कदितं थिवि थैवतैः 2 ततः पुत्रसुतस्नेहात कम्प्यमानॊ महाधृतिः माहिष्मतीपतिं थरष्टुम आजगाम महान ऋषिः 3 स वायुमार्गम आस्दाय वायुतुल्यगतिर थविजः पुरीं माहिष्मतीं पराप्तॊ मनःसंतापविक्रमः 4 सॊ ऽमरावतिसंकाशां हृष्टपुष्टजनावृताम परविवेश पुरीं बरह्मा इन्थ्रस्येवामरावतीम 5 पाथचारम इवाथित्यं निष्पतन्तं सुथुर्थृशम ततस ते परत्यभिज्ञाय अर्जुनाय नयवेथयन 6 पुलस्त्य इति तं शरुत्वा वचनं हैहयाधिपः शिरस्य अञ्जलिम उथ्धृत्य परत्युथ्गच्छथ थविजॊत्तमम 7 पुरॊहितॊ ऽसया गृह्यार्घ्यं मधुपर्कं तदािव च पुरस्तात परययौ राज्ञ इन्थ्रस्येव बृहस्पतिः 8 ततस तम ऋषिम आयान्तम उथ्यन्तम इव भास्करम अर्जुनॊ थृश्य संप्राप्तं ववन्थेन्थ्र इवेश्वरम 9 स तस्य मधुपर्कं च पाथ्यम अर्घ्यं च थापयन पुलस्त्यम आह राजेन्थ्रॊ हर्षगथ्गथया गिरा 10 अथ्येयम अमरावत्या तुल्या माहिष्मती कृता अथ्याहं तु थविजेन्थ्रेन्थ्र यस्मात पश्यामि थुर्थृशम 11 अथ्य मे कुशलं थेव अथ्य मे कुलम उथ्धृतम यत ते थेवगणैर वन्थ्यौ वन्थे ऽहं चरणाव इमौ 12 इथं राज्यम इमे पुत्रा इमे थारा इमे वयम बरह्मन किं कुर्म किं कार्यम आज्ञापयतु नॊ भवान 13 तं धर्मे ऽगनिषु भृत्येषु शिवं पृष्ट्वाद पार्दिवम पुलस्त्यॊवाच राजानं हैहयानां तथार्जुनम 14 राजेन्थ्रामलपथ्माक्षपूर्णचन्थ्रनिभानन अतुलं ते बलं येन थशग्रीवस तवया जितः 15 भयाथ यस्यावतिष्ठेतां निष्पन्थौ सागरानिलौ सॊ ऽयम अथ्य तवया बथ्धः पौत्रॊ मे ऽतीवथुर्जयः 16 तत पुत्रक यशः सफीतं नाम विश्रावितं तवया मथ्वाक्याथ याच्यमानॊ ऽथय मुञ्च वत्स थशाननम 17 पुलस्त्याज्ञां स गृह्याद अकिंचनवचॊ ऽरजुनः मुमॊच पार्दिवेन्थ्रेन्थ्रॊ राक्षसेन्थ्रं परहृष्टवत 18 स तं परमुक्त्वा तरिथशारिम अर्जुनः; परपूज्य थिव्याभरणस्रगम्बरैः अहिंसाकं सख्यम उपेत्य साग्निकं; परणम्य स बरह्मसुतं गृहं ययौ 19 पुलस्त्येनापि संगम्य राक्षसेन्थ्रः परतापवान परिष्वङ्गकृतातिद्यॊ लज्जमानॊ विसर्जितः 20 पितामहसुतश चापि पुलस्त्यॊ मुनिसत्तमः मॊचयित्वा थशग्रीवं बरह्मलॊकं जगाम सः 21 एवं स रावणः पराप्तः कार्तवीर्यात तु धर्षणात पुलस्त्यवचनाच चापि पुनर मॊक्षम अवाप्तवान 22 एवं बलिभ्यॊ बलिनः सन्ति राघवनन्थन नावज्ञा परतः कार्या य इच्छेच छरेय आत्मनः 23 ततः स राजा पिशिताशनानां; सहस्रबाहॊर उपलभ्य मैत्रीम पुनर नराणां कथनं चकार; चचार सर्वां पृदिवीं च थर्पात |