|
1
rudhiraklinnagātras tu lakṣmaṇaḥ śubhalakṣaṇaḥ babhūva hṛṣṭas taṃ hatvā śakrajetāram āhave 2 tataḥ sa jāmbavantaṃ ca hanūmantaṃ ca vīryavān saṃnivartya mahātejās tāṃś ca sarvān vanaukasaḥ 3 ājagāma tataḥ śīghraṃ yatra sugrīvarāghavau vibhīṣaṇam avaṣṭabhya hanūmantaṃ ca lakṣmaṇaḥ 4 tato rāmam abhikramya saumitrir abhivādya ca tasthau bhrātṛsamīpasthaḥ śakrasyendrānujo yathā ācacakṣe tadā vīro ghoram indrajito vadham 5 rāvaṇas tu śiraś chinnaṃ lakṣmaṇena mahātmanā nyavedayata rāmāya tadā hṛṣṭo vibhīṣaṇaḥ 6 upaveśya tam utsaṅge pariṣvajyāvapīḍitam mūrdhni cainam upāghrāya bhūyaḥ saṃspṛśya ca tvaran uvāca lakṣmaṇaṃ vākyam āśvāsya puruṣarṣabhaḥ 7 kṛtaṃ paramakalyāṇaṃ karma duṣkarakāriṇā niramitraḥ kṛto 'smy adya niryāsyati hi rāvaṇaḥ balavyūhena mahatā śrutvā putraṃ nipātitam 8 taṃ putravadhasaṃtaptaṃ niryāntaṃ rākṣasādhipam balenāvṛtya mahatā nihaniṣyāmi durjayam 9 tvayā lakṣmaṇa nāthena sītā ca pṛthivī ca me na duṣprāpā hate tv adya śakrajetari cāhave 10 sa taṃ bhrātaram āśvāsya pāriṣvajya ca rāghavaḥ rāmaḥ suṣeṇaṃ muditaḥ samābhāṣyedam abravīt 11 saśalyo 'yaṃ mahāprājñaḥ saumitrir mitravatsalaḥ yathā bhavati susvasthas tathā tvaṃ samupācara viśalyaḥ kriyatāṃ kṣipraṃ saumitriḥ savibhīṣaṇaḥ 12 kṛṣa vānarasainyānāṃ śūrāṇāṃ drumayodhinām ye cānye 'tra ca yudhyantaḥ saśalyā vraṇinas tathā te 'pi sarve prayatnena kriyantāṃ sukhinas tvayā 13 evam uktaḥ sa rāmeṇa mahātmā hariyūthapaḥ lakṣmaṇāya dadau nastaḥ suṣeṇaḥ paramauṣadham 14 sa tasya gandham āghrāya viśalyaḥ samapadyata tadā nirvedanaś caiva saṃrūḍhavraṇa eva ca 15 vibhīṣaṇa mukhānāṃ ca suhṛdāṃ rāghavājñayā sarvavānaramukhyānāṃ cikitsāṃ sa tadākarot 16 tataḥ prakṛtim āpanno hṛtaśalyo gatavyathaḥ saumitrir muditas tatra kṣaṇena vigatajvaraḥ 17 tathaiva rāmaḥ plavagādhipas tadā; vibhīṣaṇaś carkṣapatiś ca jāmbavān avekṣya saumitrim arogam utthitaṃ; mudā sasainyaḥ suciraṃ jaharṣire 18 apūjayat karma sa lakṣmaṇasya; suduṣkaraṃ dāśarathir mahātmā hṛṣṭā babhūvur yudhi yūthapendrā; niśamya taṃ śakrajitaṃ nipātitam |
1
रुधिरक्लिन्नगात्रस तु लक्ष्मणः शुभलक्षणः बभूव हृष्टस तं हत्वा शक्रजेतारम आहवे 2 ततः स जाम्बवन्तं च हनूमन्तं च वीर्यवान संनिवर्त्य महातेजास तांश च सर्वान वनौकसः 3 आजगाम ततः शीघ्रं यत्र सुग्रीवराघवौ विभीषणम अवष्टभ्य हनूमन्तं च लक्ष्मणः 4 ततॊ रामम अभिक्रम्य सौमित्रिर अभिवाथ्य च तस्दौ भरातृसमीपस्दः शक्रस्येन्थ्रानुजॊ यदा आचचक्षे तथा वीरॊ घॊरम इन्थ्रजितॊ वधम 5 रावणस तु शिरश छिन्नं लक्ष्मणेन महात्मना नयवेथयत रामाय तथा हृष्टॊ विभीषणः 6 उपवेश्य तम उत्सङ्गे परिष्वज्यावपीडितम मूर्ध्नि चैनम उपाघ्राय भूयः संस्पृश्य च तवरन उवाच लक्ष्मणं वाक्यम आश्वास्य पुरुषर्षभः 7 कृतं परमकल्याणं कर्म थुष्करकारिणा निरमित्रः कृतॊ ऽसम्य अथ्य निर्यास्यति हि रावणः बलव्यूहेन महता शरुत्वा पुत्रं निपातितम 8 तं पुत्रवधसंतप्तं निर्यान्तं राक्षसाधिपम बलेनावृत्य महता निहनिष्यामि थुर्जयम 9 तवया लक्ष्मण नादेन सीता च पृदिवी च मे न थुष्प्रापा हते तव अथ्य शक्रजेतरि चाहवे 10 स तं भरातरम आश्वास्य पारिष्वज्य च राघवः रामः सुषेणं मुथितः समाभाष्येथम अब्रवीत 11 सशल्यॊ ऽयं महाप्राज्ञः सौमित्रिर मित्रवत्सलः यदा भवति सुस्वस्दस तदा तवं समुपाचर विशल्यः करियतां कषिप्रं सौमित्रिः सविभीषणः 12 कृष वानरसैन्यानां शूराणां थरुमयॊधिनाम ये चान्ये ऽतर च युध्यन्तः सशल्या वरणिनस तदा ते ऽपि सर्वे परयत्नेन करियन्तां सुखिनस तवया 13 एवम उक्तः स रामेण महात्मा हरियूदपः लक्ष्मणाय थथौ नस्तः सुषेणः परमौषधम 14 स तस्य गन्धम आघ्राय विशल्यः समपथ्यत तथा निर्वेथनश चैव संरूढव्रण एव च 15 विभीषण मुखानां च सुहृथां राघवाज्ञया सर्ववानरमुख्यानां चिकित्सां स तथाकरॊत 16 ततः परकृतिम आपन्नॊ हृतशल्यॊ गतव्यदः सौमित्रिर मुथितस तत्र कषणेन विगतज्वरः 17 तदैव रामः पलवगाधिपस तथा; विभीषणश चर्क्षपतिश च जाम्बवान अवेक्ष्य सौमित्रिम अरॊगम उत्दितं; मुथा ससैन्यः सुचिरं जहर्षिरे 18 अपूजयत कर्म स लक्ष्मणस्य; सुथुष्करं थाशरदिर महात्मा हृष्टा बभूवुर युधि यूदपेन्थ्रा; निशम्य तं शक्रजितं निपातितम |