|
1
[भीमस] धिग अस्तु मे बाहुबलं गाण्डीवं फल्गुनस्य च यत ते रक्तौ पुरा भूत्वा पाणी कृतकिणाव उभौ 2 सभायां सम विराटस्य करॊमि कथनं महत तत्र मां धर्मराजस तु कटाक्षेण नयवारयत तथ अहं तस्य विज्ञाय सदित एवास्मि भामिनि 3 यच च राष्ट्रात परच्यवनं कुरूणाम अवधश च यः सुयॊधनस्य कर्णस्य शकुनेः सौबलस्य च 4 थुःशासनस्य पापस्य यन मया न हृतं शिरः तन मे थहति कल्याणि हृथि शल्यम इवार्पितम मा धर्मं जहि सुश्रॊणि करॊधं जहि महामते 5 इमं च समुपालम्भं तवत्तॊ राजा युधिष्ठिरः शृणुयाथ यथि कल्याणि कृत्स्नं जह्यात स जीवितम 6 धनंजयॊ वा सुश्रॊणि यमौ वा तनुमध्यमे लॊकान्तर गतेष्व एषु नाहं शक्ष्यामि जीवितुम 7 सुकन्या नाम शार्याती भार्गवं चयचनं वने वल्मीक भूतं शाम्यन्तम अन्वपथ्यत भामिनी 8 नाड्थायनी चेन्थ्रसेना रूपेण यथि ते शरुता पतिम अन्वचरथ वृथ्धं पुरा वर्षसहस्रिणम 9 थुहिता जनकस्यापि वैथेही यथि ते शरुता पतिम अन्वचरत सीता महारण्यनिवासिनम 10 रक्षसा निग्रहं पराप्य रामस्य महिषी परिया कलिश्यमानापि सुश्रॊणी रामम एवान्वपथ्यत 11 लॊपामुथ्रा तदा भीरु वयॊ रूपसमन्विता अगस्त्यम अन्वयाथ धित्वा कामान सर्वान अमानुषान 12 यदैताः कीर्तिता नार्यॊ रूपवत्यः पतिव्रताः तदा तवम अपि कल्याणि सर्वैः समुथिता गुणैः 13 मा थीर्घं कषम कालं तवं मासम अध्यर्धसंमितम पूर्णे तरयॊथशे वर्षे राज्ञॊ राज्ञी भविष्यसि 14 [थरौ] आर्तयैतन मया भीमकृतं बाष्पविमॊक्षणम अपारयन्त्या थुःखानि न राजानम उपालभे 15 विमुक्तेन वयतीतेन भीमसेन महाबल परत्युपस्दित कालस्य कार्यस्यानन्तरॊ भव 16 ममेह भीमकैकेयी रूपाभिभव शङ्कया नित्यम उथ्जिवते राजा कदं नेयाथ इमाम इती 17 तस्या विथित्वा तं भावं सवयं चानृत थर्शनः कीचकॊ ऽयं सुथुष्टात्मा सथा परार्दयते हि माम 18 तम अहं कुपिता भीम पुनः कॊपं नियम्य च अब्रुवं कामसंमूढम आत्मानं रक्ष कीचक 19 गन्धर्वाणाम अहं भार्या पञ्चानां महिषी परिया ते तवां निहन्युर थुर्धर्षाः शूराः साहस कारिणः 20 एवम उक्तः स थुष्टात्मा कीचकः परत्युवाच ह नाहं बिभेमि सैरन्धिर गन्धर्वाणां शुचिस्मिते 21 शतं सहस्रम अपि वा गन्धर्वाणाम अहं रणे समागतं हनिष्यामि तवं भीरु कुरु मे कषणम 22 इत्य उक्ते चाब्रुवं सूतं कामातुरम अहं पुनः न तवं परतिबलस तेषां गन्धर्वाणां यशस्विनाम 23 धर्मे सदितास्मि सततं कुलशीलसमन्विता नेच्छामि कं चिथ वध्यन्तं तेन जीवसि कीचक 24 एवम उक्तः स थुष्टात्मा परहस्य सवनवत तथा न तिष्ठति सम सन मार्गे न च धर्मं बुभूषति 25 पापात्मा पापभावश च कामरागवशानुगः अविनीतश च थुष्टात्मा परत्याख्यातः पुनः पुनः थर्शने थर्शने हन्यात तदा जह्यां च जीवितम 26 तथ धर्मे यतमानानां महान धर्मॊ नशिष्यति समयं रक्षमाणानां भार्या वॊ न भविष्यति 27 भार्यायां रक्ष्यमाणायां परजा भवति रक्षिता परजायां रक्ष्यमाणायाम आत्मा भवति रक्षितः 28 वथतां वर्णधर्मांश च बराह्मणानां हि मे शरुतम कषत्रियस्य सथा धर्मॊ नान्यः शत्रुनिबर्हणात 29 पश्यतॊ धर्मराजस्य कीचकॊ मां पथावधीत तव चैव समक्षं वै भीमसेन महाबल 30 तवया हय अहं परित्राता तस्माथ घॊराज जटासुरात जयथ्रदं तदैव तव मजैषीर भरातृभिः सह 31 जहीमम अपि पापं तवं यॊ ऽयं माम अवमन्यते कीचकॊ राजवाल्लभ्याच छॊककृन मम भारत 32 तम एवं कामसंम्मत्तं भिन्धि कुम्भम इवाश्मनि यॊ निमित्तम अनर्दानां बहूनां मम भारत 33 तं चेज जीवन्तम आथित्यः परातर अभ्युथयिष्यति विषम आलॊड्य पास्यामि मां कीचक वशं गमम शरेयॊ हि मरणं मह्यं भीमसेन तवाग्रतः 34 [वै] इत्य उक्त्वा परारुथत कृष्णा भीमस्यॊरः समाश्रिता भीमश च तां परिष्वज्य महत सान्त्वं परयुज्य च कीचकं मनसागच्छत सृक्किणी परिसंलिहन |
1
[bhīmas] dhig astu me bāhubalaṃ gāṇḍīvaṃ phalgunasya ca yat te raktau purā bhūtvā pāṇī kṛtakiṇāv ubhau 2 sabhāyāṃ sma virāṭasya karomi kadanaṃ mahat tatra māṃ dharmarājas tu kaṭākṣeṇa nyavārayat tad ahaṃ tasya vijñāya sthita evāsmi bhāmini 3 yac ca rāṣṭrāt pracyavanaṃ kurūṇām avadhaś ca yaḥ suyodhanasya karṇasya śakuneḥ saubalasya ca 4 duḥśāsanasya pāpasya yan mayā na hṛtaṃ śiraḥ tan me dahati kalyāṇi hṛdi śalyam ivārpitam mā dharmaṃ jahi suśroṇi krodhaṃ jahi mahāmate 5 imaṃ ca samupālambhaṃ tvatto rājā yudhiṣṭhiraḥ śṛṇuyād yadi kalyāṇi kṛtsnaṃ jahyāt sa jīvitam 6 dhanaṃjayo vā suśroṇi yamau vā tanumadhyame lokāntara gateṣv eṣu nāhaṃ śakṣyāmi jīvitum 7 sukanyā nāma śāryātī bhārgavaṃ cyacanaṃ vane valmīka bhūtaṃ śāmyantam anvapadyata bhāminī 8 nāḍdāyanī cendrasenā rūpeṇa yadi te śrutā patim anvacarad vṛddhaṃ purā varṣasahasriṇam 9 duhitā janakasyāpi vaidehī yadi te śrutā patim anvacarat sītā mahāraṇyanivāsinam 10 rakṣasā nigrahaṃ prāpya rāmasya mahiṣī priyā kliśyamānāpi suśroṇī rāmam evānvapadyata 11 lopāmudrā tathā bhīru vayo rūpasamanvitā agastyam anvayād dhitvā kāmān sarvān amānuṣān 12 yathaitāḥ kīrtitā nāryo rūpavatyaḥ pativratāḥ tathā tvam api kalyāṇi sarvaiḥ samuditā guṇaiḥ 13 mā dīrghaṃ kṣama kālaṃ tvaṃ māsam adhyardhasaṃmitam pūrṇe trayodaśe varṣe rājño rājñī bhaviṣyasi 14 [drau] ārtayaitan mayā bhīmakṛtaṃ bāṣpavimokṣaṇam apārayantyā duḥkhāni na rājānam upālabhe 15 vimuktena vyatītena bhīmasena mahābala pratyupasthita kālasya kāryasyānantaro bhava 16 mameha bhīmakaikeyī rūpābhibhava śaṅkayā nityam udjivate rājā kathaṃ neyād imām itī 17 tasyā viditvā taṃ bhāvaṃ svayaṃ cānṛta darśanaḥ kīcako 'yaṃ suduṣṭātmā sadā prārthayate hi mām 18 tam ahaṃ kupitā bhīma punaḥ kopaṃ niyamya ca abruvaṃ kāmasaṃmūḍham ātmānaṃ rakṣa kīcaka 19 gandharvāṇām ahaṃ bhāryā pañcānāṃ mahiṣī priyā te tvāṃ nihanyur durdharṣāḥ śūrāḥ sāhasa kāriṇaḥ 20 evam uktaḥ sa duṣṭātmā kīcakaḥ pratyuvāca ha nāhaṃ bibhemi sairandhir gandharvāṇāṃ śucismite 21 śataṃ sahasram api vā gandharvāṇām ahaṃ raṇe samāgataṃ haniṣyāmi tvaṃ bhīru kuru me kṣaṇam 22 ity ukte cābruvaṃ sūtaṃ kāmāturam ahaṃ punaḥ na tvaṃ pratibalas teṣāṃ gandharvāṇāṃ yaśasvinām 23 dharme sthitāsmi satataṃ kulaśīlasamanvitā necchāmi kaṃ cid vadhyantaṃ tena jīvasi kīcaka 24 evam uktaḥ sa duṣṭātmā prahasya svanavat tadā na tiṣṭhati sma san mārge na ca dharmaṃ bubhūṣati 25 pāpātmā pāpabhāvaś ca kāmarāgavaśānugaḥ avinītaś ca duṣṭātmā pratyākhyātaḥ punaḥ punaḥ darśane darśane hanyāt tathā jahyāṃ ca jīvitam 26 tad dharme yatamānānāṃ mahān dharmo naśiṣyati samayaṃ rakṣamāṇānāṃ bhāryā vo na bhaviṣyati 27 bhāryāyāṃ rakṣyamāṇāyāṃ prajā bhavati rakṣitā prajāyāṃ rakṣyamāṇāyām ātmā bhavati rakṣitaḥ 28 vadatāṃ varṇadharmāṃś ca brāhmaṇānāṃ hi me śrutam kṣatriyasya sadā dharmo nānyaḥ śatrunibarhaṇāt 29 paśyato dharmarājasya kīcako māṃ padāvadhīt tava caiva samakṣaṃ vai bhīmasena mahābala 30 tvayā hy ahaṃ paritrātā tasmād ghorāj jaṭāsurāt jayadrathaṃ tathaiva tva majaiṣīr bhrātṛbhiḥ saha 31 jahīmam api pāpaṃ tvaṃ yo 'yaṃ mām avamanyate kīcako rājavāllabhyāc chokakṛn mama bhārata 32 tam evaṃ kāmasaṃmmattaṃ bhindhi kumbham ivāśmani yo nimittam anarthānāṃ bahūnāṃ mama bhārata 33 taṃ cej jīvantam ādityaḥ prātar abhyudayiṣyati viṣam āloḍya pāsyāmi māṃ kīcaka vaśaṃ gamam śreyo hi maraṇaṃ mahyaṃ bhīmasena tavāgrataḥ 34 [vai] ity uktvā prārudat kṛṣṇā bhīmasyoraḥ samāśritā bhīmaś ca tāṃ pariṣvajya mahat sāntvaṃ prayujya ca kīcakaṃ manasāgacchat sṛkkiṇī parisaṃlihan |