|
1
वैशंपायन उवाच तदैव राजा कौन्तेयॊ धर्मपुत्रॊ युधिष्ठिरः धृष्टथ्युम्नमुखान वीरांश चॊथयाम आस भारत 2 चेथिकाशिकरूषाणां नेतारं थृढविक्रमम सेनापतिम अमित्रघ्नं धृष्टकेतुम अदाथिशत 3 विराटं थरुपथं चैव युयुधानं शिखण्डिनम पाञ्चाल्यौ च महेष्वासौ युधामन्यूत्तमौजसौ 4 ते शूराश चित्रवर्माणस तप्तकुण्डलधारिणः आज्यावसिक्ता जवलिता धिष्ण्येष्व इव हुताशनाः अशॊभन्त महेष्वासा गरहाः परज्वलिता इव 5 सॊ ऽद सैन्यं यदायॊगं पूजयित्वा नरर्षभः थिथेश तान्य अनीकानि परयाणाय महीपतिः 6 अभिमन्युं बृहन्तं च थरौपथेयांश च सर्वशः धृष्टथ्युम्नमुखान एतान पराहिणॊत पाण्डुनन्थनः 7 भीमं च युयुधानं च पाण्डवं च धनंजयम थवितीयं परेषयाम आस बलस्कन्धं युधिष्ठिरः 8 भाण्डं समारॊपयतां चरतां संप्रधावताम हृष्टानां तत्र यॊधानां शब्थॊ थिवम इवास्पृशत 9 सवयम एव ततः पश्चाथ विराटथ्रुपथान्वितः तदान्यैः पृदिवीपालैः सह परायान महीपतिः 10 भीमधन्वायनी सेना धृष्टथ्युम्नपुरस्कृता गङ्गेव पूर्णा सतिमिता सयन्थमाना वयथृश्यत 11 ततः पुनर अनीकानि वययॊजयत बुथ्धिमान मॊहयन धृतराष्ट्रस्य पुत्राणां बुथ्धिनिस्रवम 12 थरौपथेयान महेष्वासान अभिमन्युं च पाण्डवः नकुलं सहथेवं च सर्वांश चैव परभथ्रकान 13 थश चाश्वसहस्राणि थविसाहस्रं च थन्तिनः अयुतं च पथातीनां रदाः पञ्चशतास तदा 14 भीमसेनं च थुर्धर्षं परदमं पराथिशथ बलम मध्यमे तु विराटं च जयत्सेनं च मागधम 15 महारदौ च पाञ्चाल्यौ युधामन्यूत्तमौजसौ वीर्यवन्तौ महात्मानौ गथाकार्मुकधारिणौ अन्वयातां ततॊ मध्ये वासुथेवधनंजयौ 16 बभूवुर अतिसंरब्धाः कृतप्रहरणा नराः तेषां विंशतिसाहस्रा धवजाः शूरैर अधिष्ठिताः 17 पञ्च नागसहस्राणि रदवंशाश च सर्वशः पथातयश च ये शूराः कार्मुकासिगथाधराः सहस्रशॊ ऽनय्वयुः पश्चाथ अग्रतश च सहस्रशः 18 युधिष्ठिरॊ यत्र सैन्ये सवयम एव बलार्णवे तत्र ते पृदिवीपाला भूयिष्ठं पर्यवस्दिताः 19 तत्र नागसहस्राणि हयानाम अयुतानि च तदा रदसहस्राणि पथातीनां च भारत यथ आश्रित्याभियुयुधे धार्तराष्ट्रं सुयॊधनम 20 ततॊ ऽनये शतशः पश्चात सहस्रायुतशॊ नराः नथन्तः परययुस तेषाम अनीकानि सहस्रशः 21 तत्र भेरीसहस्राणि शङ्खानाम अयुतानि च वाथयन्ति सम संहृष्टाः सहस्रायुतशॊ नराः |
1
vaiśaṃpāyana uvāca tathaiva rājā kaunteyo dharmaputro yudhiṣṭhiraḥ dhṛṣṭadyumnamukhān vīrāṃś codayām āsa bhārata 2 cedikāśikarūṣāṇāṃ netāraṃ dṛḍhavikramam senāpatim amitraghnaṃ dhṛṣṭaketum athādiśat 3 virāṭaṃ drupadaṃ caiva yuyudhānaṃ śikhaṇḍinam pāñcālyau ca maheṣvāsau yudhāmanyūttamaujasau 4 te śūrāś citravarmāṇas taptakuṇḍaladhāriṇaḥ ājyāvasiktā jvalitā dhiṣṇyeṣv iva hutāśanāḥ aśobhanta maheṣvāsā grahāḥ prajvalitā iva 5 so 'tha sainyaṃ yathāyogaṃ pūjayitvā nararṣabhaḥ dideśa tāny anīkāni prayāṇāya mahīpatiḥ 6 abhimanyuṃ bṛhantaṃ ca draupadeyāṃś ca sarvaśaḥ dhṛṣṭadyumnamukhān etān prāhiṇot pāṇḍunandanaḥ 7 bhīmaṃ ca yuyudhānaṃ ca pāṇḍavaṃ ca dhanaṃjayam dvitīyaṃ preṣayām āsa balaskandhaṃ yudhiṣṭhiraḥ 8 bhāṇḍaṃ samāropayatāṃ caratāṃ saṃpradhāvatām hṛṣṭānāṃ tatra yodhānāṃ śabdo divam ivāspṛśat 9 svayam eva tataḥ paścād virāṭadrupadānvitaḥ tathānyaiḥ pṛthivīpālaiḥ saha prāyān mahīpatiḥ 10 bhīmadhanvāyanī senā dhṛṣṭadyumnapuraskṛtā gaṅgeva pūrṇā stimitā syandamānā vyadṛśyata 11 tataḥ punar anīkāni vyayojayata buddhimān mohayan dhṛtarāṣṭrasya putrāṇāṃ buddhinisravam 12 draupadeyān maheṣvāsān abhimanyuṃ ca pāṇḍavaḥ nakulaṃ sahadevaṃ ca sarvāṃś caiva prabhadrakān 13 daśa cāśvasahasrāṇi dvisāhasraṃ ca dantinaḥ ayutaṃ ca padātīnāṃ rathāḥ pañcaśatās tathā 14 bhīmasenaṃ ca durdharṣaṃ prathamaṃ prādiśad balam madhyame tu virāṭaṃ ca jayatsenaṃ ca māgadham 15 mahārathau ca pāñcālyau yudhāmanyūttamaujasau vīryavantau mahātmānau gadākārmukadhāriṇau anvayātāṃ tato madhye vāsudevadhanaṃjayau 16 babhūvur atisaṃrabdhāḥ kṛtapraharaṇā narāḥ teṣāṃ viṃśatisāhasrā dhvajāḥ śūrair adhiṣṭhitāḥ 17 pañca nāgasahasrāṇi rathavaṃśāś ca sarvaśaḥ padātayaś ca ye śūrāḥ kārmukāsigadādharāḥ sahasraśo 'nyvayuḥ paścād agrataś ca sahasraśaḥ 18 yudhiṣṭhiro yatra sainye svayam eva balārṇave tatra te pṛthivīpālā bhūyiṣṭhaṃ paryavasthitāḥ 19 tatra nāgasahasrāṇi hayānām ayutāni ca tathā rathasahasrāṇi padātīnāṃ ca bhārata yad āśrityābhiyuyudhe dhārtarāṣṭraṃ suyodhanam 20 tato 'nye śataśaḥ paścāt sahasrāyutaśo narāḥ nadantaḥ prayayus teṣām anīkāni sahasraśaḥ 21 tatra bherīsahasrāṇi śaṅkhānām ayutāni ca vādayanti sma saṃhṛṣṭāḥ sahasrāyutaśo narāḥ |