|
1
[स] तस्मिंस तु निहते वीरे सौभथ्रे रदयूदपे विमुक्तरदसंनाहाः सर्वे निक्षिप्तकार्मुकाः 2 उपॊपविष्टा राजानं परिवार्य युधिष्ठिरम तथ एव थुःखं धयायन्तः सौभथ्र गतमानसाः 3 ततॊ युधिष्ठिरॊ राजा विललाप सुथुःखितः अभिमन्यौ हते वीरे भरातुः पुत्रे महारदे 4 थरॊणानीकम असंबाधं मम परियचिकीर्षया भित्त्वा वयूहं परविष्टॊ ऽसौ गॊमध्यम इव केसरी 5 यस्य शूरा महेष्वासाः परत्यनीक गता रणे परभग्ना विनिवर्तन्ते कृतास्त्रा युथ्धथुर्मथाः 6 अत्यन्तशत्रुर अस्माकं येन थुःशासनः शरैः कषिप्रं हय अभिमुखः संक्ये विसंज्ञॊ विमुखीकृतः 7 स तीर्त्वा थुस्तरं वीरॊ थरॊणानीक महार्णवम पराप्य थौःशासनिं कार्ष्णिर यातॊ वैवस्वतक्षयम 8 कदं थरक्ष्यामि कौन्तेयं सौभथ्रे निहते ऽरजुनम सुभथ्रां वा महाभागां परियं पुत्रम अपश्यतीम 9 किं सविथ वयम अपेतार्दम अश्लिष्टम असमञ्जसम ताव उभौ परतिवक्ष्यामॊ हृषीकेश धनंजयौ 10 अहम एव सुभथ्रायाः केशवार्जुनयॊर अपि परियकामॊ जयाकाङ्क्षी कृतवान इथम अप्रियम 11 न लुब्धॊ बुध्यते थॊषान मॊहाल लॊभः परवर्तते मधु पिप्सुर हि नापश्यं परपातम इथम ईथृशम 12 यॊ हि भॊज्ये पुरस्कार्यॊ यानेषु शयनेषु च भूषणेषु च सॊ ऽसमाभिर बालॊ युधि पुरस्कृतः 13 कदं हि बालस तरुणॊ युथ्धानाम अविशारथः सथश्व इव संबाधे विषमे कषेमम अर्हति 14 यॊ चेथ धि वयम अप्य एनं महीम अनुशयीमहि बीभत्सॊः कॊपथीप्तस्य थग्धाः कृपण चक्षुषा 15 अलुब्धॊ मतिमान हरीमान कषमावान रूपवान बली वपुष्मान मानकृथ वीरः परियः सत्यपरायणः 16 यस्य शलाघन्ति विबुधाः कर्माण्य ऊर्जितकर्मणः निवातकवचाञ जघ्ने कालकेयांश च वीर्यवान 17 महेन्थ्रशत्रवॊ येन हिरण्यपुरवासिनः अक्ष्णॊर निमेष मात्रेण पौलॊमाः सगणा हताः 18 परेभ्यॊ ऽपय अभयार्दिभ्यॊ यॊ थथात्य अभयं विभुः तस्यास्माभिर न शकितस तरातुम अथ्यात्मजॊ भयात 19 भयं तु सुमहत पराप्तं धार्तराष्ट्रं महथ बलम पार्दः पुत्रवधात करुथ्धः कौरवाञ शॊषयिष्यति 20 कषुथ्रः कषुथ्रसहायश च सवपक्ष कषयम आतुरः वयक्तं थुर्यॊधनॊ थृष्ट्वा शॊचन हास्यति जीवितम 21 न मे जयः परीतिकरॊ न राज्यं; न चामरत्वं न सुरैः स लॊकता इमं समीक्ष्याप्रतिवीर्य पौरुषं; निपातितं थेववरात्मजात्मजम |
1
[s] tasmiṃs tu nihate vīre saubhadre rathayūthape vimuktarathasaṃnāhāḥ sarve nikṣiptakārmukāḥ 2 upopaviṣṭā rājānaṃ parivārya yudhiṣṭhiram tad eva duḥkhaṃ dhyāyantaḥ saubhadra gatamānasāḥ 3 tato yudhiṣṭhiro rājā vilalāpa suduḥkhitaḥ abhimanyau hate vīre bhrātuḥ putre mahārathe 4 droṇānīkam asaṃbādhaṃ mama priyacikīrṣayā bhittvā vyūhaṃ praviṣṭo 'sau gomadhyam iva kesarī 5 yasya śūrā maheṣvāsāḥ pratyanīka gatā raṇe prabhagnā vinivartante kṛtāstrā yuddhadurmadāḥ 6 atyantaśatrur asmākaṃ yena duḥśāsanaḥ śaraiḥ kṣipraṃ hy abhimukhaḥ saṃkye visaṃjño vimukhīkṛtaḥ 7 sa tīrtvā dustaraṃ vīro droṇānīka mahārṇavam prāpya dauḥśāsaniṃ kārṣṇir yāto vaivasvatakṣayam 8 kathaṃ drakṣyāmi kaunteyaṃ saubhadre nihate 'rjunam subhadrāṃ vā mahābhāgāṃ priyaṃ putram apaśyatīm 9 kiṃ svid vayam apetārtham aśliṣṭam asamañjasam tāv ubhau prativakṣyāmo hṛṣīkeśa dhanaṃjayau 10 aham eva subhadrāyāḥ keśavārjunayor api priyakāmo jayākāṅkṣī kṛtavān idam apriyam 11 na lubdho budhyate doṣān mohāl lobhaḥ pravartate madhu pipsur hi nāpaśyaṃ prapātam idam īdṛśam 12 yo hi bhojye puraskāryo yāneṣu śayaneṣu ca bhūṣaṇeṣu ca so 'smābhir bālo yudhi puraskṛtaḥ 13 kathaṃ hi bālas taruṇo yuddhānām aviśāradaḥ sadaśva iva saṃbādhe viṣame kṣemam arhati 14 yo ced dhi vayam apy enaṃ mahīm anuśayīmahi bībhatsoḥ kopadīptasya dagdhāḥ kṛpaṇa cakṣuṣā 15 alubdho matimān hrīmān kṣamāvān rūpavān balī vapuṣmān mānakṛd vīraḥ priyaḥ satyaparāyaṇaḥ 16 yasya ślāghanti vibudhāḥ karmāṇy ūrjitakarmaṇaḥ nivātakavacāñ jaghne kālakeyāṃś ca vīryavān 17 mahendraśatravo yena hiraṇyapuravāsinaḥ akṣṇor nimeṣa mātreṇa paulomāḥ sagaṇā hatāḥ 18 parebhyo 'py abhayārthibhyo yo dadāty abhayaṃ vibhuḥ tasyāsmābhir na śakitas trātum adyātmajo bhayāt 19 bhayaṃ tu sumahat prāptaṃ dhārtarāṣṭraṃ mahad balam pārthaḥ putravadhāt kruddhaḥ kauravāñ śoṣayiṣyati 20 kṣudraḥ kṣudrasahāyaś ca svapakṣa kṣayam āturaḥ vyaktaṃ duryodhano dṛṣṭvā śocan hāsyati jīvitam 21 na me jayaḥ prītikaro na rājyaṃ; na cāmaratvaṃ na suraiḥ sa lokatā imaṃ samīkṣyāprativīrya pauruṣaṃ; nipātitaṃ devavarātmajātmajam |