Sacred Texts  Hinduism  Mahabharata  Index  Book 7 Index  Previous  Next 

Book 7 in English

The Mahabharata in Sanskrit

Book 7
Chapter 56

  1 [स]
      ततॊ ऽरजुनस्य भवनं परविश्याप्रतिमं विभुः
      सपृष्ट्वाम्भः पुण्डरीकाक्षः सदण्डिले शुभलक्षणे
      संतस्तार शुभां शय्यां थर्भैर वैडूर्य संनिभैः
  2 ततॊ माल्येन विधिवल लाजैर गन्धैः सुमङ्गलैः
      अलंचकार तां शय्यां परिवार्यायुधॊत्तमैः
  3 ततः सपृष्टॊथकं पार्दं विनीताः परिचारकाः
      थर्शयां नैत्यकं चक्रुर नैशं तरैयम्बकं बलिम
  4 ततः परीतमनाः पार्दॊ गन्धैर माल्यैश च माधवम
      अलंकृत्यॊपहारं त नैशम अस्मै नयवेथयत
  5 समयमानस तु गॊविन्थः फल्गुनं परत्यभाषत
      सुप्यतां पार्द भथ्रं ते कल्याणाय वरजाम्य अहम
  6 सदापयित्वा ततॊ थवाःस्दान गॊप्तॄंश चात्तायुधान नरान
      थारुकानुगतः शरीमान विवेश शिबिरं सवकम
      शिश्ये च शयने शुभ्रे बहु कृत्यं विचिन्तयन
  7 न पाण्डवानां शिबिरे कश चित सुष्वाप तां निशाम
      परजागरः सर्वजनम आविवेश विशां पते
  8 पुत्रशॊकाभिभूतेन परतिज्ञातॊ महात्मना
      सहसा सिन्धुराजस्य वधॊ गाण्डीवधन्वना
  9 तत कदं नु महाबाहुर वासविः परवीरहा
      परतिज्ञां सफलां कुर्याथ इति ते समचिन्तयन
  10 कष्टं हीथं वयवसितं पाण्डवेन महामना
     पुत्रशॊकाभितप्तेन परतिज्ञा महती कृता
 11 भरातरश चापि विक्रान्ता बहुलानि बलानि च
     धृतराष्ट्रस्य पुत्रेण सर्वं तस्मै निवेथितम
 12 स हत्वा सैन्धवं संख्ये पुनर एतु धनंजयः
     जित्वा रिपुगणांश चैव पारयत्व अर्जुनॊ वरतम
 13 अहत्वा सिन्धुराजं हि धूमकेतुं परवेक्ष्यति
     न हय एतथ अनृतं कर्तुम अर्हः पार्दॊ धनंजयः
 14 धर्मपुत्रः कदं राजा भविष्यति मृते ऽरजुने
     तस्मिन हि विजयः कृत्स्नः पाण्डवेन समाहितः
 15 यथि नः सुकृतं किं चिथ यथि थत्तं हुतं यथि
     फलेन तस्य सर्वस्य सव्यसाची जयत्व अरीन
 16 एवं कदयतां तेषां जयम आशंसतां परभॊ
     कृच्छ्रेण महता राजन रजनी वयत्यवर्तत
 17 तस्यां रजन्यां मध्ये तु परतिबुथ्धॊ जनार्थनः
     समृत्वा परतिज्ञां पार्दस्य थारुकं परत्यभाषत
 18 अर्जुनेन परतिज्ञातम आर्तेन हतबन्धुना
     जयथ्रदं हनिष्यामि शवॊभूत इति थारुक
 19 तत तु थरुयॊधनः शरुत्वा मन्त्रिभिर मन्त्रयिष्यति
     यदा जयथ्रदं पार्दॊ न हन्याथ इति संयुगे
 20 अक्षौहिण्यॊ हि ताः सर्वा रक्षिष्यन्ति जयथ्रदम
     थरॊणश च सह पुत्रेण सर्वास्त्रविधिपारगः
 21 एकॊ वीरः सहस्राक्षॊ थैत्यथानव मर्थिता
     सॊ ऽपि तं नॊत्सहेताजौ हन्तुं थरॊणेन रक्षितम
 22 सॊ ऽहं शवस तत करिष्यामि यदा कुन्तीसुतॊ ऽरजुनः
     अप्राप्ते ऽसतं थिनकरे हनिष्यति जयथ्रदम
 23 न हि थारा न मित्राणि जञातयॊ न च बान्धवाः
     कश चिन नान्यः परियतरः कुन्तीपुत्रान ममार्जुनात
 24 अनर्जुनम इमं लॊकं मुहूर्तम अपि थारुक
     उथीक्षितुं न शक्तॊ ऽहं भविता न च तत तदा
 25 अहं धवजिन्यः शत्रूणां सहयाः स रदथ्विपाः
     अर्जुनार्दे हनिष्यामि स कर्णाः स सुयॊधनाः
 26 शवॊ निरीक्षन्तु मे वीर्यं तरयॊ लॊका महाहवे
     धनंजयार्दं समरे पराक्रान्तस्य थारुक
 27 शवॊ नरेन्थ्र सहस्राणि राजपुत्र शतानिच
     साश्वथ्विप रदान्य आजौ विथ्रविष्यन्ति थारुक
 28 शवस तां चक्रप्रमदितां थरक्ष्यसे नृप वाहिनीम
     मया करुथ्थेन समरे पाण्डवार्दे निपातिताम
 29 शवः स थेवाः स गन्धर्वाः पिशाचॊरगराक्षसाः
     जञास्यन्ति लॊकाः सर्वे मां सुहृथं सव्यसाचिनः
 30 यस तं थवेष्टि स मां थवेष्टि यस तम अनु स माम अनु
     इति संकल्प्यतां बुथ्ध्या शरीरार्धं ममार्जुनः
 31 यदा तवम अप्रभातायाम अस्यां निशि रदॊत्तमम
     कल्पयित्वा यदाशास्त्रम आथाय वरतसंयतः
 32 गथां कौमॊथकीं थिव्यां शक्तिं चक्रं धनुः शरान
     आरॊप्य वै रदे सूत सर्वॊपकरणानि च
 33 सदानं हि कल्पयित्वा च रदॊपस्दे धवजस्य मे
     वैनतेयस्य वीरस्य समरे रदशॊभिनः
 34 छत्रं जाम्बूनथैर जालैर अर्कज्वलन संनिभैः
     विश्वकर्म कृतैर थिव्यैर अश्वान अपि च भूषितान
 35 बलाहकं मेघपुष्पं सैन्यं सुग्रीवम एव च
     युक्त्वा वाजिवरान यत्तः कवची तिष्ठ थारुक
 36 पाञ्चजन्यस्य निर्घॊषम आर्षभेणैव पूरितम
     शरुत्वा तु भैरवं नारथ्म उपयाया जवेन माम
 37 एकाह्नाहम अमर्षं च सर्वथुःखानि चैव ह
     भरातुः पितृष्वसेयस्य वयपनेष्यामि थारुक
 38 सर्वॊपायैर यतिष्यामि यदा बीभत्सुर आहवे
     पश्यतां धार्तराष्ट्राणां हनिष्यति जयथ्रदम
 39 यस्य यस्य च बीभत्सुर वधे यत्नं करिष्यति
     आशंसे सारदे तत्र भवितास्य धरुवॊ जयः
 40 [थारुक]
     जय एव धरुवस तस्य कुत एव पराजयः
     यस्य तवं पुरुषव्याघ्र सारद्यम उपजग्मिवान
 41 एवं चैतत करिष्यामि यदा माम अनुशाससि
     सुप्रभाताम इमां रात्रिं जयाय विजयस्य हि
  1 [s]
      tato 'rjunasya bhavanaṃ praviśyāpratimaṃ vibhuḥ
      spṛṣṭvāmbhaḥ puṇḍarīkākṣaḥ sthaṇḍile śubhalakṣaṇe
      saṃtastāra śubhāṃ śayyāṃ darbhair vaiḍūrya saṃnibhaiḥ
  2 tato mālyena vidhival lājair gandhaiḥ sumaṅgalaiḥ
      alaṃcakāra tāṃ śayyāṃ parivāryāyudhottamaiḥ
  3 tataḥ spṛṣṭodakaṃ pārthaṃ vinītāḥ paricārakāḥ
      darśayāṃ naityakaṃ cakrur naiśaṃ traiyambakaṃ balim
  4 tataḥ prītamanāḥ pārtho gandhair mālyaiś ca mādhavam
      alaṃkṛtyopahāraṃ ta naiśam asmai nyavedayat
  5 smayamānas tu govindaḥ phalgunaṃ pratyabhāṣata
      supyatāṃ pārtha bhadraṃ te kalyāṇāya vrajāmy aham
  6 sthāpayitvā tato dvāḥsthān goptṝṃś cāttāyudhān narān
      dārukānugataḥ śrīmān viveśa śibiraṃ svakam
      śiśye ca śayane śubhre bahu kṛtyaṃ vicintayan
  7 na pāṇḍavānāṃ śibire kaś cit suṣvāpa tāṃ niśām
      prajāgaraḥ sarvajanam āviveśa viśāṃ pate
  8 putraśokābhibhūtena pratijñāto mahātmanā
      sahasā sindhurājasya vadho gāṇḍīvadhanvanā
  9 tat kathaṃ nu mahābāhur vāsaviḥ paravīrahā
      pratijñāṃ saphalāṃ kuryād iti te samacintayan
  10 kaṣṭaṃ hīdaṃ vyavasitaṃ pāṇḍavena mahāmanā
     putraśokābhitaptena pratijñā mahatī kṛtā
 11 bhrātaraś cāpi vikrāntā bahulāni balāni ca
     dhṛtarāṣṭrasya putreṇa sarvaṃ tasmai niveditam
 12 sa hatvā saindhavaṃ saṃkhye punar etu dhanaṃjayaḥ
     jitvā ripugaṇāṃś caiva pārayatv arjuno vratam
 13 ahatvā sindhurājaṃ hi dhūmaketuṃ pravekṣyati
     na hy etad anṛtaṃ kartum arhaḥ pārtho dhanaṃjayaḥ
 14 dharmaputraḥ kathaṃ rājā bhaviṣyati mṛte 'rjune
     tasmin hi vijayaḥ kṛtsnaḥ pāṇḍavena samāhitaḥ
 15 yadi naḥ sukṛtaṃ kiṃ cid yadi dattaṃ hutaṃ yadi
     phalena tasya sarvasya savyasācī jayatv arīn
 16 evaṃ kathayatāṃ teṣāṃ jayam āśaṃsatāṃ prabho
     kṛcchreṇa mahatā rājan rajanī vyatyavartata
 17 tasyāṃ rajanyāṃ madhye tu pratibuddho janārdanaḥ
     smṛtvā pratijñāṃ pārthasya dārukaṃ pratyabhāṣata
 18 arjunena pratijñātam ārtena hatabandhunā
     jayadrathaṃ haniṣyāmi śvobhūta iti dāruka
 19 tat tu druyodhanaḥ śrutvā mantribhir mantrayiṣyati
     yathā jayadrathaṃ pārtho na hanyād iti saṃyuge
 20 akṣauhiṇyo hi tāḥ sarvā rakṣiṣyanti jayadratham
     droṇaś ca saha putreṇa sarvāstravidhipāragaḥ
 21 eko vīraḥ sahasrākṣo daityadānava marditā
     so 'pi taṃ notsahetājau hantuṃ droṇena rakṣitam
 22 so 'haṃ śvas tat kariṣyāmi yathā kuntīsuto 'rjunaḥ
     aprāpte 'staṃ dinakare haniṣyati jayadratham
 23 na hi dārā na mitrāṇi jñātayo na ca bāndhavāḥ
     kaś cin nānyaḥ priyataraḥ kuntīputrān mamārjunāt
 24 anarjunam imaṃ lokaṃ muhūrtam api dāruka
     udīkṣituṃ na śakto 'haṃ bhavitā na ca tat tathā
 25 ahaṃ dhvajinyaḥ śatrūṇāṃ sahayāḥ sa rathadvipāḥ
     arjunārthe haniṣyāmi sa karṇāḥ sa suyodhanāḥ
 26 śvo nirīkṣantu me vīryaṃ trayo lokā mahāhave
     dhanaṃjayārthaṃ samare parākrāntasya dāruka
 27 śvo narendra sahasrāṇi rājaputra śatānica
     sāśvadvipa rathāny ājau vidraviṣyanti dāruka
 28 śvas tāṃ cakrapramathitāṃ drakṣyase nṛpa vāhinīm
     mayā kruddena samare pāṇḍavārthe nipātitām
 29 śvaḥ sa devāḥ sa gandharvāḥ piśācoragarākṣasāḥ
     jñāsyanti lokāḥ sarve māṃ suhṛdaṃ savyasācinaḥ
 30 yas taṃ dveṣṭi sa māṃ dveṣṭi yas tam anu sa mām anu
     iti saṃkalpyatāṃ buddhyā śarīrārdhaṃ mamārjunaḥ
 31 yathā tvam aprabhātāyām asyāṃ niśi rathottamam
     kalpayitvā yathāśāstram ādāya vratasaṃyataḥ
 32 gadāṃ kaumodakīṃ divyāṃ śaktiṃ cakraṃ dhanuḥ śarān
     āropya vai rathe sūta sarvopakaraṇāni ca
 33 sthānaṃ hi kalpayitvā ca rathopasthe dhvajasya me
     vainateyasya vīrasya samare rathaśobhinaḥ
 34 chatraṃ jāmbūnadair jālair arkajvalana saṃnibhaiḥ
     viśvakarma kṛtair divyair aśvān api ca bhūṣitān
 35 balāhakaṃ meghapuṣpaṃ sainyaṃ sugrīvam eva ca
     yuktvā vājivarān yattaḥ kavacī tiṣṭha dāruka
 36 pāñcajanyasya nirghoṣam ārṣabheṇaiva pūritam
     śrutvā tu bhairavaṃ nāradm upayāyā javena mām
 37 ekāhnāham amarṣaṃ ca sarvaduḥkhāni caiva ha
     bhrātuḥ pitṛṣvaseyasya vyapaneṣyāmi dāruka
 38 sarvopāyair yatiṣyāmi yathā bībhatsur āhave
     paśyatāṃ dhārtarāṣṭrāṇāṃ haniṣyati jayadratham
 39 yasya yasya ca bībhatsur vadhe yatnaṃ kariṣyati
     āśaṃse sārathe tatra bhavitāsya dhruvo jayaḥ
 40 [dāruka]
     jaya eva dhruvas tasya kuta eva parājayaḥ
     yasya tvaṃ puruṣavyāghra sārathyam upajagmivān
 41 evaṃ caitat kariṣyāmi yathā mām anuśāsasi
     suprabhātām imāṃ rātriṃ jayāya vijayasya hi


Next: Chapter 57