|
1
[स] राजन संग्रामम आश्चर्यं शृणु कीर्तयतॊ मम कुरूणां पाण्डवानां च यदा युथ्धम अवर्तत 2 भारथ्वाजं समासाथ्य वयूहस्य परमुखे सदितम अयॊधयन रणे पार्दा थरॊणानीकं बिभित्सवः 3 रक्षमाणाः सवकं वयूहं थरॊणस्यापि च सैनिकाः अयॊधयन रणे पार्दान परार्दयन्तॊ महथ यशः 4 विन्थानुविन्थाव आवन्त्यौ विराटं थशभिः शरैः आजघ्नतुः सुसंक्रुथ्धौ तव पुत्रहितैषिणौ 5 विराटश च महाराज ताव उभौ समरे सदितौ पराक्रान्तम पराक्रम्य यॊधयाम आस सानुगौ 6 तेषां युथ्धं समभवथ थारुणं शॊणितॊथकम सिंहस्य थविपमुख्याभ्यां परभिन्नाभ्यां यदा वने 7 बाह्लीकं रभसं युथ्धे याज्ञसेनिर महाबलः आजघ्ने विशिखैस तीक्ष्णैर घॊरैर मर्मास्दि भेथिभिः 8 बाह्लीकॊ याज्ञसेनिं तु हेमपुङ्खैः शिलाशितैः आजघान भृशं करुथ्धॊ नवभिर नतपर्वभिः 9 तथ युथ्धम अभवथ घॊरं शरशक्तिसमाकुलम भीरूणां तरासजननं शूराणां हर्षवर्धनम 10 ताभ्यां तत्र शरैर मुक्तैर अन्तरिक्षं थिशस तदा अभवत संवृतं सर्वं न पराज्ञायत किं चन 11 शैब्यॊ गॊवासनॊ युथ्धे काश्य पुत्रं महारदम स सैन्यॊ यॊधयाम आस गजः परतिगजं यदा 12 बाह्लीक राजः संरब्धॊ थरौपथेयान महारदान मनः पञ्चेन्थ्रियाणीव शुशुभे यॊधयन रणे 13 अयॊधयंस ते च भृशं तं शरौघैः समन्ततः इन्थ्रियार्दा यदा थेहं शश्वथ थेहभृतां वर 14 वार्ष्णेयं सात्यकिं युथ्धे पुत्रॊ थुःशासनस तव आजघ्ने सायकैस तीक्ष्णैर नवभिर नतपर्वभिः 15 सॊ ऽतिविथ्धॊ बलवता महेष्वासेन धन्विना ईषन मूर्छां जगामाशु सात्यकिः सत्यविक्रमः 16 समाश्वस्तस तु वार्ष्णेयस तव पुत्रं महारदम विव्याध थशभिस तूर्णं सायकैः कङ्कपत्रिभिः 17 ताव अन्यॊन्यं थृढं विथ्धाव अन्यॊन्यशरविक्षतौ रेजतुः समरे राजन पुष्पिताव इव किंशुकौ 18 अलम्बुसस तु संक्रुथ्धः कुन्तिभॊजशरार्थितः अशॊभत परं लक्ष्म्या पुष्पाढ्य इव किंशुकः 19 कुन्तिभॊजं ततॊ रक्षॊ विथ्ध्वा बहुभिर आयसैः अनथथ भैरवं नाथं वाहिन्याः परमुखे तव 20 ततस तौ समरे शूरौ यॊधयन्तौ परस्परम थथृशुः सर्वभूतानि शक्र जम्भौ यदा पुरा 21 शकुनिं रभसं युथ्धे कृतवैरं च भारत माथ्रीपुत्रौ च संरब्धौ शरैर अर्थयतां मृधे 22 तन मूलः स महाराज परावर्तत जनक्षयः तवया संजनितॊ ऽतयर्दं कर्णेन च विवर्धितः 23 उथ्धुक्षितश च पुत्रेण तव करॊधहुताशनः य इमां पृदिवीं राजन थग्धुं सर्वां समुथ्यतः 24 शकुनिः पाण्डुपुत्राभ्यां कृतः स विमुखः शरैः नाभ्यजानत कर्तव्यं युधि किं चित पराक्रमम 25 विमुखं चैनम आलॊक्य माथ्रीपुत्रौ महारदौ ववर्षतुः पुनर बाणैर यदा मेघौ महागिरिम 26 स वध्यमानॊ बहुभिः शरैः संनतपर्वभिः संप्रायाज जवनैर अश्वैर थरॊणानीकाय सौबलः 27 घटॊत्कचस तदा शूरं राक्षस्म तम अलायुधम अभ्ययाथ रभसं युथ्धे वेगम आस्दाय मध्यमम 28 तयॊर युथ्धं महाराज चित्ररूपम इवाभवत याथृशं हि पुरावृत्तं रामरावणयॊर मृधे 29 ततॊ युधिष्ठिरॊ राजा मथ्रराजानम आहवे विथ्ध्वा पञ्चाशता बाणैः पुनर विव्याध सप्तभिः 30 ततः परववृते युथ्धं तयॊर अत्यथ्भुतं नृप यदापूर्वं महथ युथ्धं शम्बरामर राजयॊः 31 विविंशतिश चित्रसेनॊ विकर्णश च तवात्मजः अयॊधयन भीमसेनं महत्या सेनया वृताः |
1
[s] rājan saṃgrāmam āścaryaṃ śṛṇu kīrtayato mama kurūṇāṃ pāṇḍavānāṃ ca yathā yuddham avartata 2 bhāradvājaṃ samāsādya vyūhasya pramukhe sthitam ayodhayan raṇe pārthā droṇānīkaṃ bibhitsavaḥ 3 rakṣamāṇāḥ svakaṃ vyūhaṃ droṇasyāpi ca sainikāḥ ayodhayan raṇe pārthān prārthayanto mahad yaśaḥ 4 vindānuvindāv āvantyau virāṭaṃ daśabhiḥ śaraiḥ ājaghnatuḥ susaṃkruddhau tava putrahitaiṣiṇau 5 virāṭaś ca mahārāja tāv ubhau samare sthitau parākrāntam parākramya yodhayām āsa sānugau 6 teṣāṃ yuddhaṃ samabhavad dāruṇaṃ śoṇitodakam siṃhasya dvipamukhyābhyāṃ prabhinnābhyāṃ yathā vane 7 bāhlīkaṃ rabhasaṃ yuddhe yājñasenir mahābalaḥ ājaghne viśikhais tīkṣṇair ghorair marmāsthi bhedibhiḥ 8 bāhlīko yājñaseniṃ tu hemapuṅkhaiḥ śilāśitaiḥ ājaghāna bhṛśaṃ kruddho navabhir nataparvabhiḥ 9 tad yuddham abhavad ghoraṃ śaraśaktisamākulam bhīrūṇāṃ trāsajananaṃ śūrāṇāṃ harṣavardhanam 10 tābhyāṃ tatra śarair muktair antarikṣaṃ diśas tathā abhavat saṃvṛtaṃ sarvaṃ na prājñāyata kiṃ cana 11 śaibyo govāsano yuddhe kāśya putraṃ mahāratham sa sainyo yodhayām āsa gajaḥ pratigajaṃ yathā 12 bāhlīka rājaḥ saṃrabdho draupadeyān mahārathān manaḥ pañcendriyāṇīva śuśubhe yodhayan raṇe 13 ayodhayaṃs te ca bhṛśaṃ taṃ śaraughaiḥ samantataḥ indriyārthā yathā dehaṃ śaśvad dehabhṛtāṃ vara 14 vārṣṇeyaṃ sātyakiṃ yuddhe putro duḥśāsanas tava ājaghne sāyakais tīkṣṇair navabhir nataparvabhiḥ 15 so 'tividdho balavatā maheṣvāsena dhanvinā īṣan mūrchāṃ jagāmāśu sātyakiḥ satyavikramaḥ 16 samāśvastas tu vārṣṇeyas tava putraṃ mahāratham vivyādha daśabhis tūrṇaṃ sāyakaiḥ kaṅkapatribhiḥ 17 tāv anyonyaṃ dṛḍhaṃ viddhāv anyonyaśaravikṣatau rejatuḥ samare rājan puṣpitāv iva kiṃśukau 18 alambusas tu saṃkruddhaḥ kuntibhojaśarārditaḥ aśobhata paraṃ lakṣmyā puṣpāḍhya iva kiṃśukaḥ 19 kuntibhojaṃ tato rakṣo viddhvā bahubhir āyasaiḥ anadad bhairavaṃ nādaṃ vāhinyāḥ pramukhe tava 20 tatas tau samare śūrau yodhayantau parasparam dadṛśuḥ sarvabhūtāni śakra jambhau yathā purā 21 śakuniṃ rabhasaṃ yuddhe kṛtavairaṃ ca bhārata mādrīputrau ca saṃrabdhau śarair ardayatāṃ mṛdhe 22 tan mūlaḥ sa mahārāja prāvartata janakṣayaḥ tvayā saṃjanito 'tyarthaṃ karṇena ca vivardhitaḥ 23 uddhukṣitaś ca putreṇa tava krodhahutāśanaḥ ya imāṃ pṛthivīṃ rājan dagdhuṃ sarvāṃ samudyataḥ 24 śakuniḥ pāṇḍuputrābhyāṃ kṛtaḥ sa vimukhaḥ śaraiḥ nābhyajānata kartavyaṃ yudhi kiṃ cit parākramam 25 vimukhaṃ cainam ālokya mādrīputrau mahārathau vavarṣatuḥ punar bāṇair yathā meghau mahāgirim 26 sa vadhyamāno bahubhiḥ śaraiḥ saṃnataparvabhiḥ saṃprāyāj javanair aśvair droṇānīkāya saubalaḥ 27 ghaṭotkacas tathā śūraṃ rākṣasma tam alāyudham abhyayād rabhasaṃ yuddhe vegam āsthāya madhyamam 28 tayor yuddhaṃ mahārāja citrarūpam ivābhavat yādṛśaṃ hi purāvṛttaṃ rāmarāvaṇayor mṛdhe 29 tato yudhiṣṭhiro rājā madrarājānam āhave viddhvā pañcāśatā bāṇaiḥ punar vivyādha saptabhiḥ 30 tataḥ pravavṛte yuddhaṃ tayor atyadbhutaṃ nṛpa yathāpūrvaṃ mahad yuddhaṃ śambarāmara rājayoḥ 31 viviṃśatiś citraseno vikarṇaś ca tavātmajaḥ ayodhayan bhīmasenaṃ mahatyā senayā vṛtāḥ |