|
1
[स] तदा तस्मिन परवृत्ते तु संग्रामे लॊमहर्षणे कौरवेयांस तरिधा भूतान पाण्डवाः समुपाथ्रवन 2 जलसंधं महाबाहुर भीमसेनॊ नयवारयत युधिष्ठिरः सहानीकः कृतवर्माणम आहवे 3 किरन्तं शरवर्षाणि रॊचमान इवांशुमान धृष्टथ्युम्नॊ महाराज थरॊणम अभ्यथ्रवथ रणे 4 ततः परववृते युथ्धं तवरतां सर्वधन्विनाम कुरूणां सॊमकानां च संक्रुथ्धानां परस्परम 5 संक्षये तु तदा भूते वर्तमाने महाभये थवंथ्वी भूतेषु सैन्येषु युध्यमानेष्व अभीतवत 6 थरॊणः पाञ्चाल पुत्रेण बली बलवता सह विचिक्षेप पृषत्कौघांस तथ अथ्भुतम इवाभवत 7 पुण्डरीकवनानीव विध्वस्तानि समन्ततः चक्राते थरॊण पाञ्चाल्यौ नृणां शीर्षाण्य अनेकशः 8 विनिकीर्णानि वीराणाम अनीकेषु समन्ततः वस्त्राभरण शस्त्राणि धवजवर्मायुधानि च 9 तपनीयविचित्राङ्गाः संसिक्ता रुधिरेण च संसक्ता इव थृश्यन्ते मेघसंघाः स विथ्युतः 10 कुञ्जराश्वनरान संख्ये पातयन्तः पतत्रिभिः तालमात्राणि चापानि विकर्षन्तॊ महारदाः 11 असि चर्माणि चापानि शिरांसि कवचानि च विप्रकीर्यन्त शूराणां संप्रहारे महात्मनाम 12 उत्दितान्य अगणेयानि कबन्धानि समन्ततः अथृश्यन्त महाराज तस्मिन परमसंकुले 13 गृध्राः कङ्का वडाः शयेना वायसा जम्बुकास तदा बहवः पिशिताशाश च तत्राथृश्यन्त मारिष 14 भक्षयन्तः सम मांसानि पिबन्तश चापि शॊणितम विलुम्पन्तः सम केशांश च मज्जाश च बहुधा नृप 15 आकर्षन्तः शरीराणि शरीरावयवांस तदा नराश्वगजसंघानां शिरांसि च ततस ततः 16 कृतास्त्रा रणथीक्षाभिर थीक्षिताः शरधारिणः रणे जयं परार्दयन्तॊ भृशं युयुधिरे तथा 17 असि मार्गान बहुविधान विचेरुस तावका रणे ऋष्टिभिः शक्तिभिः परासैः शूलतॊमर पट्टिशैः 18 गथाभिः परिघैश चान्ये वयायुधाश च भुजैर अपि अन्यॊन्यं जघ्निरे करुथ्धा युथ्धरङ्ग गता नराः 19 रदिनॊ रदिभिः सार्धम अश्वारॊहाश च साथिभिः मातङ्गा वरमातङ्गैः पथाताश च पथातिभिः 20 कषीबा इवान्ये चॊन्मत्ता रङ्गेष्व इव च चारणाः उच्चुक्रुशुस तदान्यॊन्यं जघ्नुर अन्यॊन्यम आहवे 21 वर्तमाने तदा युथ्धे निर्मर्याथे विशां पते धृष्टथ्युम्नॊ हयान अश्वैर थरॊणस्य वयत्यमिश्रयत 22 ते हया साध्व अशॊभन्त विमिश्रा वातरंहसः पारावत सवर्णाश च रक्तशॊणाश च संयुगे हयाः शुशुभिरे राजन मेघा इव स विथ्युतः 23 धृष्टथ्युम्नश च संप्रेक्ष्य थरॊणम अभ्याशम आगतम असि चर्माथथे वीरॊ धनुर उत्सृज्य भारत 24 चिकीर्षुर थुष्करं कर्म पार्षतः परवीरहा ईषया समतिक्रम्य थरॊणस्य रदम आविशत 25 अतिष्ठथ युगमध्ये स युगसंनहनेषु च जघानार्धेषु चाश्वानां तत सैन्यान्य अभ्यपूजयन 26 खड्गेन चरतस तस्य शॊणाश्वान अधितिष्ठतः न थथर्शान्तरं थरॊणस तथ अथ्भुतम इवाभवत 27 यदा शयेनस्य पतनं वनेष्व आमिष गृथ्धिनः तदैवासीथ अभीसारस तस्य थरॊणं जिघांसतः 28 ततः शरशतेनास्य शतचन्थ्रं समाक्षिपत थरॊणॊ थरुपथपुत्रस्य खड्गं च थशभिः शरैः 29 हयांश चैव चतुःषष्ट्या शराणां जघ्निवान बली धवजं छत्रं च भल्लाभ्यां तदॊभौ पार्ष्णिसारदी 30 अदास्मै तवरितॊ बाणम अपरं जीवितान्तकम आकर्णपूर्णं चिक्षेप वज्रं वज्रधरॊ यदा 31 तं चतुर्थशभिर बाणैर बाणं चिच्छेथ सात्यकिः परस्तम आचार्य मुख्येन धृष्टथ्युम्नम अमॊचयत 32 सिंहेनेव मृगं गरस्तं नरसिंहेन मारिष थरॊणेन मॊचयाम आस पाञ्चाल्यं शिनिपुंगवः 33 सात्यकिं परेक्ष्य गॊप्तारं पाञ्चाल्यस्य महाहवे शराणां तवरितॊ थरॊणः षड्विंशत्या समर्पयत 34 ततॊ थरॊणं शिनेः पौत्रॊ गरसन्तम इव सृञ्जयान परत्यविध्यच छितैर बाणैः षड्विंशत्या सतनानरे 35 ततः सर्वे रदास तूर्णं पाञ्चाला जय गृथ्धिनः सात्वताभिसृते थरॊणे धृष्टथ्युम्नम अमॊचयन |
1
[s] tathā tasmin pravṛtte tu saṃgrāme lomaharṣaṇe kauraveyāṃs tridhā bhūtān pāṇḍavāḥ samupādravan 2 jalasaṃdhaṃ mahābāhur bhīmaseno nyavārayat yudhiṣṭhiraḥ sahānīkaḥ kṛtavarmāṇam āhave 3 kirantaṃ śaravarṣāṇi rocamāna ivāṃśumān dhṛṣṭadyumno mahārāja droṇam abhyadravad raṇe 4 tataḥ pravavṛte yuddhaṃ tvaratāṃ sarvadhanvinām kurūṇāṃ somakānāṃ ca saṃkruddhānāṃ parasparam 5 saṃkṣaye tu tathā bhūte vartamāne mahābhaye dvaṃdvī bhūteṣu sainyeṣu yudhyamāneṣv abhītavat 6 droṇaḥ pāñcāla putreṇa balī balavatā saha vicikṣepa pṛṣatkaughāṃs tad adbhutam ivābhavat 7 puṇḍarīkavanānīva vidhvastāni samantataḥ cakrāte droṇa pāñcālyau nṛṇāṃ śīrṣāṇy anekaśaḥ 8 vinikīrṇāni vīrāṇām anīkeṣu samantataḥ vastrābharaṇa śastrāṇi dhvajavarmāyudhāni ca 9 tapanīyavicitrāṅgāḥ saṃsiktā rudhireṇa ca saṃsaktā iva dṛśyante meghasaṃghāḥ sa vidyutaḥ 10 kuñjarāśvanarān saṃkhye pātayantaḥ patatribhiḥ tālamātrāṇi cāpāni vikarṣanto mahārathāḥ 11 asi carmāṇi cāpāni śirāṃsi kavacāni ca viprakīryanta śūrāṇāṃ saṃprahāre mahātmanām 12 utthitāny agaṇeyāni kabandhāni samantataḥ adṛśyanta mahārāja tasmin paramasaṃkule 13 gṛdhrāḥ kaṅkā vaḍāḥ śyenā vāyasā jambukās tathā bahavaḥ piśitāśāś ca tatrādṛśyanta māriṣa 14 bhakṣayantaḥ sma māṃsāni pibantaś cāpi śoṇitam vilumpantaḥ sma keśāṃś ca majjāś ca bahudhā nṛpa 15 ākarṣantaḥ śarīrāṇi śarīrāvayavāṃs tathā narāśvagajasaṃghānāṃ śirāṃsi ca tatas tataḥ 16 kṛtāstrā raṇadīkṣābhir dīkṣitāḥ śaradhāriṇaḥ raṇe jayaṃ prārthayanto bhṛśaṃ yuyudhire tadā 17 asi mārgān bahuvidhān vicerus tāvakā raṇe ṛṣṭibhiḥ śaktibhiḥ prāsaiḥ śūlatomara paṭṭiśaiḥ 18 gadābhiḥ parighaiś cānye vyāyudhāś ca bhujair api anyonyaṃ jaghnire kruddhā yuddharaṅga gatā narāḥ 19 rathino rathibhiḥ sārdham aśvārohāś ca sādibhiḥ mātaṅgā varamātaṅgaiḥ padātāś ca padātibhiḥ 20 kṣībā ivānye conmattā raṅgeṣv iva ca cāraṇāḥ uccukruśus tathānyonyaṃ jaghnur anyonyam āhave 21 vartamāne tathā yuddhe nirmaryāde viśāṃ pate dhṛṣṭadyumno hayān aśvair droṇasya vyatyamiśrayat 22 te hayā sādhv aśobhanta vimiśrā vātaraṃhasaḥ pārāvata savarṇāś ca raktaśoṇāś ca saṃyuge hayāḥ śuśubhire rājan meghā iva sa vidyutaḥ 23 dhṛṣṭadyumnaś ca saṃprekṣya droṇam abhyāśam āgatam asi carmādade vīro dhanur utsṛjya bhārata 24 cikīrṣur duṣkaraṃ karma pārṣataḥ paravīrahā īṣayā samatikramya droṇasya ratham āviśat 25 atiṣṭhad yugamadhye sa yugasaṃnahaneṣu ca jaghānārdheṣu cāśvānāṃ tat sainyāny abhyapūjayan 26 khaḍgena caratas tasya śoṇāśvān adhitiṣṭhataḥ na dadarśāntaraṃ droṇas tad adbhutam ivābhavat 27 yathā śyenasya patanaṃ vaneṣv āmiṣa gṛddhinaḥ tathaivāsīd abhīsāras tasya droṇaṃ jighāṃsataḥ 28 tataḥ śaraśatenāsya śatacandraṃ samākṣipat droṇo drupadaputrasya khaḍgaṃ ca daśabhiḥ śaraiḥ 29 hayāṃś caiva catuḥṣaṣṭyā śarāṇāṃ jaghnivān balī dhvajaṃ chatraṃ ca bhallābhyāṃ tathobhau pārṣṇisārathī 30 athāsmai tvarito bāṇam aparaṃ jīvitāntakam ākarṇapūrṇaṃ cikṣepa vajraṃ vajradharo yathā 31 taṃ caturdaśabhir bāṇair bāṇaṃ ciccheda sātyakiḥ prastam ācārya mukhyena dhṛṣṭadyumnam amocayat 32 siṃheneva mṛgaṃ grastaṃ narasiṃhena māriṣa droṇena mocayām āsa pāñcālyaṃ śinipuṃgavaḥ 33 sātyakiṃ prekṣya goptāraṃ pāñcālyasya mahāhave śarāṇāṃ tvarito droṇaḥ ṣaḍviṃśatyā samarpayat 34 tato droṇaṃ śineḥ pautro grasantam iva sṛñjayān pratyavidhyac chitair bāṇaiḥ ṣaḍviṃśatyā stanānare 35 tataḥ sarve rathās tūrṇaṃ pāñcālā jaya gṛddhinaḥ sātvatābhisṛte droṇe dhṛṣṭadyumnam amocayan |