1
[स] धर्मराजस्य तथ वाक्यं निशम्य शिनिपुंगवः पार्दाच च भयम आशङ्कन परित्यागान महीपतेः 2 अपवाथं हय आत्मनश च लॊकाथ रक्षन विशेषतः न मां भीत इति बरूयुर आयान्तं फल्गुनं परति 3 निश्चित्य बहुधैवं स सात्यकिर युथ्धथुर्मथः धर्मराजम इथं वाक्यम अब्रवीत पुरुषर्षभ 4 कृतां चेन मन्यसे रक्षां सवस्ति ते ऽसतु विशां पते अनुयास्यामि बीभत्सुं करिष्ये वचनं तव 5 न हि मे पाण्डवात कश चित तरिषु लॊकेषु विथ्यते यॊ वै परियतरॊ राजन सत्यम एतथ बरवीमि ते 6 तस्याहं पथवीं यास्ये संथेशात तव मानथ तवत्कृते न च मे किं चिथ अकर्तव्यं कदं चन 7 यदा हि मे गुरॊर वाक्यं विशिष्टं थविपथां वर तदा तवापि वचनं विशिष्टतरम एव मे 8 परिये हि तव वर्तेते भरातरौ कृष्ण पाण्डवौ तयॊः परिये सदितं चैव विथ्धि मां राजपुंगव 9 तवाज्ञां शिरसा गृह्य पाण्डवार्दम अहं परभॊ भित्त्वेथं थुर्भिथं सैन्यं परयास्ये नरसत्तम 10 थरॊणानीकं विशाम्य एष करुथ्धॊ झष इवार्णवम तत्र यास्यामि यत्रासौ राजन राजा जयथ्रदः 11 यत्र सेनां समाश्रित्य भीतस तिष्ठति पाण्डवात गुप्तौ रदवरश्रेष्ठैर थरौणिकर्ण कृपाथिभिः 12 इतस तरियॊजनं मन्ये तम अध्वानं विशां पते यत्र तिष्ठति पार्दॊ ऽसौ जयथ्रदवधॊथ्यतः 13 तरियॊजनगतस्यापि तस्य यास्याम्य अहं पथम आसैन्धव वधाथ राजन सुथृढेनान्तर आत्मना 14 अनाथिष्टस तु गुरुणा कॊ नु युध्येत मानवः आथिष्टस तु तवया राजन कॊ नु युध्येत माथृशः अभिजानामि तं थेशं यत्र यास्याम्य अहं परभॊ 15 हुड शक्तिगडा परासखड्गचर्मर्ष्टि तॊमरम इष्वस्त्रवरसंबाधं कषॊभयिष्ये बलार्णवम 16 यथ एतत कुञ्जरानीकं साहस्रम अनुपश्यसि कुलम अञ्जनकं नाम यत्रैते वीर्यशालिनः 17 आस्दिता बहुभिर मलेच्छैर युथ्धशौण्डैः परहारिभिः नागा मेघनिभा राजन कषरन्त इव तॊयथाः 18 नैते जातु निवर्तेरन परेषिता हस्तिसाथिभिः अन्यत्र हि वधाथ एषां नास्ति राजन पराजयः 19 अद यान रदिनॊ राजन समन्ताथ अनुपश्यसि एते रुक्मरदा नाम राजपुत्रा महारदाः 20 रदेष्व अस्त्रेषु निपुणा नागेषु च विशां पते धनुर्वेथे गताः पारं मुष्टियुथ्धे च कॊविथाः 21 गथायुथ्धविशेषज्ञा नियुथ्ध कुशलास तदा खड्गप्रहरणे युक्ताः संपाते चासि चर्मणॊः 22 शूराश च कृतविथ्याश च सपर्धन्ते च परस्परम नित्यं च समरे राजन विजिगीषन्ति मानवान 23 कर्णेन विजिता राजन थुःशासनम अनुव्रताः एतांस तु वासुथेवॊ ऽपि रदॊथारान परशंसति 24 सततं परियकामाश च कर्णस्यैते वशे सदिताः तस्यैव वचनाथ राजन निवृत्ताः शवेतवाहनात 25 ते न कषता न च शरान्ता थृढावरणकार्मुकाः मथर्दं विष्ठिता नूनं धार्तराष्ट्रस्य शासनात 26 एतान परमर्द्य संग्रामे परियार्दं तव कौरव परयास्यामि ततः पश्चात पथवीं सव्यसाचिनः 27 यांस तव एतान अपरान राजन नागान सप्तशतानि च परेक्षसे वर्म संछन्नान किरातैः समधिष्ठितान 28 किरात राजॊ यान पराथाथ गृहीतः सव्यसाचिना सवलंकृतांस तदा परेष्यान इच्छञ जीवितम आत्मनः 29 आसन्न एते पुरा राजंस तव कर्म करा थृढम तवाम एवाथ्य युयुत्सन्ते पश्य कालस्य पर्ययम 30 तेषाम एते महामात्राः किराता युथ्धथुर्मथाः हस्तिशिक्षाविथश चैव सर्वे चैवाग्नियॊनयः 31 एते विनिर्जिताः सर्वे संग्रामे सव्यसाचिना मथर्दम अथ्य संयत्ता थुर्यॊधन वशानुगाः 32 एतान भित्त्वा शरै राजन किरातान युथ्धथुर्मथान सैन्धवस्य वधे युक्तम अनुयास्यामि पाण्डवम 33 ये तव एते सुमहानागा अञ्जनस्य कुलॊथ्भवाः कर्कशाश च विनीताश च परभिन्नकरटा मुखाः 34 जाम्बूनथमयैः सर्वैर वर्मभिः सुविभूषिताः लब्धलक्ष्म्या रणे राजन्न ऐरावण समा युधि 35 उत्तरात पर्वताथ एते तीक्ष्णैर थस्युभिर आस्दिताः कर्कशैः परवरैर यॊधैः कार्ष्णायस तनुच छथैः 36 सन्ति गॊयॊनयश चात्र सन्ति वानरयॊनयः अनेकयॊनयश चान्ये तदा मानुषयॊनयः 37 अनीकम असताम एतथ धूमवर्णम उथीर्यते मलेच्छानां पापकर्तॄणां हिमवथ थुर्गवासिनाम 38 एतथ थुर्यॊधनॊ लब्ध्वा समग्रं नागमण्डलम कृपं च सौमथत्तिं च थरॊणं च रदिनां वरम 39 सिन्धुराजं तदा कर्णम अवमन्यत पाण्डवान कृतार्दम अद चात्मानं मन्यते कालचॊथितः 40 ते च सर्वे ऽनुसंप्राप्ता मम नाराचगॊचरम न विमॊक्ष्यन्ति कौन्तेय यथ्य अपि सयुर मनॊजवाः 41 तेन संभाविता नित्यं परवीर्यॊपजीविना विनाशम उपयास्यन्ति मच्छरौघनिपीडिताः 42 ये तव एते रदिनॊ राजन थृश्यन्ते काञ्चनध्वजाः एते थुर्वारणा नाम काम्बॊजा यथि ते शरुताः 43 शूराश च कृतविथ्याश च धनुर्वेथे च निष्ठिताः संहताश च भृशं हय एते अन्यॊन्यस्य हितैषिणः 44 अक्षौहिण्यश च संरब्धा धार्तराष्ट्रस्य भारत यत्ता मथर्दं तिष्ठन्ति कुरुवीराभिरक्षिताः 45 अप्रमत्ता महाराज माम एव परत्युपस्दिताः तांस तव अहं परमदिष्यामि तृणानीव हुताशनः 46 तस्मात सर्वान उपासङ्गान सर्वॊपकरणानि च रदे कुर्वन्तु मे राजन यदावथ रदकल्पकाः 47 अस्मिंस तु खलु संग्रामे गराह्यं विविधम आयुधम यदॊपथिष्टम आचार्यैः कार्यः पञ्च गुणॊ रदः 48 काम्बॊजैर हि समेष्यामि करुथ्धैर आशीविषॊपमैः नानाशस्त्रसमावापैर विविधायुधयॊधिभिः 49 किरातैश च समेष्यामि विषकल्पैः परहारिभिः लालितैः सततं राज्ञा थुर्यॊधन हितैषिभिः 50 शकैश चापि समेष्यामि शक्रतुल्यपराक्रमैः अग्निकल्पैर थुराधर्षैः परथीप्तैर इव पावकैः 51 तदान्यैर विविधैर यॊधैः कालकल्पैर थुरासथैः समेष्यामि रणे राजन बहुभिर युथ्धथुर्मथैः 52 तस्माथ वै वाजिनॊ मुख्या विश्रान्ताः शुभलक्षणाः उपावृत्ताश च पीताश च पुनर युज्यन्तु मे रदे 53 तस्य सर्वान उपासङ्गान सर्वॊपकरणानि च रदे परास्दापयथ राजा शस्त्राणि विविधानि च 54 ततस तान सर्वतॊ मुक्त्वा सथश्वांश चतुरॊ जनाः रसवत पाययाम आसुः पानं मथसमीरिणम 55 पीतॊपवृत्तान सनातांश च जग्धान्नान समलंकृतान विनीतशल्यांस तुरगांश चतुरॊ हेममालिनः 56 तान यत्तान रुक्मवर्णाभान विनीताञ शीघ्रगामिनः संहृष्टमनसॊ ऽवयग्रान विधिवत कल्पिते रदे 57 महाध्वजेन सिंहेन हेमकेसर मालिना संवृते केतनैर हेमैर मणिविथ्रुम चित्रितैः पाण्डुराभ्रप्रकाशाभिः पताकाभिर अलंकृते 58 हेमथण्डॊच्छ्रितच छत्रे बहु शस्त परिच्छथे यॊजयाम आस विधिवथ धेमभाण्ड विभूषितान 59 थारुकस्यानुजॊ भराता सूतस तस्य परियः सखा नयवेथयथ रदं युक्तं वासवस्येव मातलिः 60 ततः सनातः शुचिर भूत्वा कृतकौतुक मङ्गलः सनतकानां सहस्रस्य सवर्णनिष्कान अथापयत आशीर्वाथैः परिष्वक्तः सात्यकिः शरीमतां वरः 61 ततः स मधुपर्कार्हः पीत्वा कैलावतं मधु लॊहिताक्षॊ बभौ तत्र मथविह्वल लॊचनः 62 आलभ्य वीर कांस्यं च हर्षेण महतान्वितः थविगुणीकृततेजा हि परज्वलन्न इव पावकः उत्सङ्गे धनुर आथाय स शरं रदिनां वरः 63 कृतस्वस्त्ययनॊ विप्रैः कवची समलंकृतः लाजैर गन्धैस तदा माल्यैः कन्याभिश चाभिनन्थितः 64 युधिष्ठिरस्य चरणाव अभिवाथ्य कृताञ्जलिः तेन मूर्धन्य उपाघ्रात आरुरॊह महारदम 65 ततस ते वाजिनॊ हृष्टाः सुपुष्टा वातरंहसः अजय्या जैत्रम ऊहुस तं विकुर्वन्तः सम सैन्धवाः 66 अद हर्षपरीताङ्गः सात्यकिर भीमम अब्रवीत तवं भीम रक्ष राजानम एतत कार्यतमं हि ते 67 अहं भित्त्वा परवेक्ष्यामि कालपक्वम इथं बलम आयत्यां च तथात्वे च शरेयॊ राज्ञॊ ऽभिरक्षणम 68 जानीषे मम वीर्यं तवं तव चाहम अरिंथम तस्माथ भीम निवर्तस्व मम चेथ इच्छसि परियम 69 तदॊक्तः सात्यकिं पराह वरज तवं कार्यसिथ्धये अहं राज्ञः करिष्यामि रक्षां पुरुषसत्तम 70 एवम उक्तः परत्युवाच भीमसेनं स माधवः गच्छ गच्छ थरुतं पार्द धरुवॊ ऽथय विजयॊ मम 71 यन मे सनिग्धॊ ऽनुरक्तश च तवम अथ्य वशगः सदितः निमित्तानि च धन्यानि यदा भीमवथन्ति मे 72 निहते सैन्धवे पापे पाण्डवेन महात्मना परिष्वजिष्ये राजानं धर्मात्मानं न संशयः 73 एतावथ उक्त्वा भीमं तु विसृज्य च महामनाः संप्रैक्षत तावकं सैन्यं वयाघॊर मृगगणान इव 74 तं थृष्ट्वा परविविक्षन्तं सैन्यं तव जनाधिप भूय एवाभवन मूढं सुभृशं चाप्य अकम्पत 75 ततः परयातः सहसा सैन्यं तव स सात्यकिः थिथृक्षुर अर्जुनं राजन धर्मराजस्य शासनात |
1
[s] dharmarājasya tad vākyaṃ niśamya śinipuṃgavaḥ pārthāc ca bhayam āśaṅkan parityāgān mahīpateḥ 2 apavādaṃ hy ātmanaś ca lokād rakṣan viśeṣataḥ na māṃ bhīta iti brūyur āyāntaṃ phalgunaṃ prati 3 niścitya bahudhaivaṃ sa sātyakir yuddhadurmadaḥ dharmarājam idaṃ vākyam abravīt puruṣarṣabha 4 kṛtāṃ cen manyase rakṣāṃ svasti te 'stu viśāṃ pate anuyāsyāmi bībhatsuṃ kariṣye vacanaṃ tava 5 na hi me pāṇḍavāt kaś cit triṣu lokeṣu vidyate yo vai priyataro rājan satyam etad bravīmi te 6 tasyāhaṃ padavīṃ yāsye saṃdeśāt tava mānada tvatkṛte na ca me kiṃ cid akartavyaṃ kathaṃ cana 7 yathā hi me guror vākyaṃ viśiṣṭaṃ dvipadāṃ vara tathā tavāpi vacanaṃ viśiṣṭataram eva me 8 priye hi tava vartete bhrātarau kṛṣṇa pāṇḍavau tayoḥ priye sthitaṃ caiva viddhi māṃ rājapuṃgava 9 tavājñāṃ śirasā gṛhya pāṇḍavārtham ahaṃ prabho bhittvedaṃ durbhidaṃ sainyaṃ prayāsye narasattama 10 droṇānīkaṃ viśāmy eṣa kruddho jhaṣa ivārṇavam tatra yāsyāmi yatrāsau rājan rājā jayadrathaḥ 11 yatra senāṃ samāśritya bhītas tiṣṭhati pāṇḍavāt guptau rathavaraśreṣṭhair drauṇikarṇa kṛpādibhiḥ 12 itas triyojanaṃ manye tam adhvānaṃ viśāṃ pate yatra tiṣṭhati pārtho 'sau jayadrathavadhodyataḥ 13 triyojanagatasyāpi tasya yāsyāmy ahaṃ padam āsaindhava vadhād rājan sudṛḍhenāntar ātmanā 14 anādiṣṭas tu guruṇā ko nu yudhyeta mānavaḥ ādiṣṭas tu tvayā rājan ko nu yudhyeta mādṛśaḥ abhijānāmi taṃ deśaṃ yatra yāsyāmy ahaṃ prabho 15 huḍa śaktigaḍā prāsakhaḍgacarmarṣṭi tomaram iṣvastravarasaṃbādhaṃ kṣobhayiṣye balārṇavam 16 yad etat kuñjarānīkaṃ sāhasram anupaśyasi kulam añjanakaṃ nāma yatraite vīryaśālinaḥ 17 āsthitā bahubhir mlecchair yuddhaśauṇḍaiḥ prahāribhiḥ nāgā meghanibhā rājan kṣaranta iva toyadāḥ 18 naite jātu nivarteran preṣitā hastisādibhiḥ anyatra hi vadhād eṣāṃ nāsti rājan parājayaḥ 19 atha yān rathino rājan samantād anupaśyasi ete rukmarathā nāma rājaputrā mahārathāḥ 20 ratheṣv astreṣu nipuṇā nāgeṣu ca viśāṃ pate dhanurvede gatāḥ pāraṃ muṣṭiyuddhe ca kovidāḥ 21 gadāyuddhaviśeṣajñā niyuddha kuśalās tathā khaḍgapraharaṇe yuktāḥ saṃpāte cāsi carmaṇoḥ 22 śūrāś ca kṛtavidyāś ca spardhante ca parasparam nityaṃ ca samare rājan vijigīṣanti mānavān 23 karṇena vijitā rājan duḥśāsanam anuvratāḥ etāṃs tu vāsudevo 'pi rathodārān praśaṃsati 24 satataṃ priyakāmāś ca karṇasyaite vaśe sthitāḥ tasyaiva vacanād rājan nivṛttāḥ śvetavāhanāt 25 te na kṣatā na ca śrāntā dṛḍhāvaraṇakārmukāḥ madarthaṃ viṣṭhitā nūnaṃ dhārtarāṣṭrasya śāsanāt 26 etān pramarthya saṃgrāme priyārthaṃ tava kaurava prayāsyāmi tataḥ paścāt padavīṃ savyasācinaḥ 27 yāṃs tv etān aparān rājan nāgān saptaśatāni ca prekṣase varma saṃchannān kirātaiḥ samadhiṣṭhitān 28 kirāta rājo yān prādād gṛhītaḥ savyasācinā svalaṃkṛtāṃs tathā preṣyān icchañ jīvitam ātmanaḥ 29 āsann ete purā rājaṃs tava karma karā dṛḍham tvām evādya yuyutsante paśya kālasya paryayam 30 teṣām ete mahāmātrāḥ kirātā yuddhadurmadāḥ hastiśikṣāvidaś caiva sarve caivāgniyonayaḥ 31 ete vinirjitāḥ sarve saṃgrāme savyasācinā madartham adya saṃyattā duryodhana vaśānugāḥ 32 etān bhittvā śarai rājan kirātān yuddhadurmadān saindhavasya vadhe yuktam anuyāsyāmi pāṇḍavam 33 ye tv ete sumahānāgā añjanasya kulodbhavāḥ karkaśāś ca vinītāś ca prabhinnakaraṭā mukhāḥ 34 jāmbūnadamayaiḥ sarvair varmabhiḥ suvibhūṣitāḥ labdhalakṣmyā raṇe rājann airāvaṇa samā yudhi 35 uttarāt parvatād ete tīkṣṇair dasyubhir āsthitāḥ karkaśaiḥ pravarair yodhaiḥ kārṣṇāyasa tanuc chadaiḥ 36 santi goyonayaś cātra santi vānarayonayaḥ anekayonayaś cānye tathā mānuṣayonayaḥ 37 anīkam asatām etad dhūmavarṇam udīryate mlecchānāṃ pāpakartṝṇāṃ himavad durgavāsinām 38 etad duryodhano labdhvā samagraṃ nāgamaṇḍalam kṛpaṃ ca saumadattiṃ ca droṇaṃ ca rathināṃ varam 39 sindhurājaṃ tathā karṇam avamanyata pāṇḍavān kṛtārtham atha cātmānaṃ manyate kālacoditaḥ 40 te ca sarve 'nusaṃprāptā mama nārācagocaram na vimokṣyanti kaunteya yady api syur manojavāḥ 41 tena saṃbhāvitā nityaṃ paravīryopajīvinā vināśam upayāsyanti maccharaughanipīḍitāḥ 42 ye tv ete rathino rājan dṛśyante kāñcanadhvajāḥ ete durvāraṇā nāma kāmbojā yadi te śrutāḥ 43 śūrāś ca kṛtavidyāś ca dhanurvede ca niṣṭhitāḥ saṃhatāś ca bhṛśaṃ hy ete anyonyasya hitaiṣiṇaḥ 44 akṣauhiṇyaś ca saṃrabdhā dhārtarāṣṭrasya bhārata yattā madarthaṃ tiṣṭhanti kuruvīrābhirakṣitāḥ 45 apramattā mahārāja mām eva pratyupasthitāḥ tāṃs tv ahaṃ pramathiṣyāmi tṛṇānīva hutāśanaḥ 46 tasmāt sarvān upāsaṅgān sarvopakaraṇāni ca rathe kurvantu me rājan yathāvad rathakalpakāḥ 47 asmiṃs tu khalu saṃgrāme grāhyaṃ vividham āyudham yathopadiṣṭam ācāryaiḥ kāryaḥ pañca guṇo rathaḥ 48 kāmbojair hi sameṣyāmi kruddhair āśīviṣopamaiḥ nānāśastrasamāvāpair vividhāyudhayodhibhiḥ 49 kirātaiś ca sameṣyāmi viṣakalpaiḥ prahāribhiḥ lālitaiḥ satataṃ rājñā duryodhana hitaiṣibhiḥ 50 śakaiś cāpi sameṣyāmi śakratulyaparākramaiḥ agnikalpair durādharṣaiḥ pradīptair iva pāvakaiḥ 51 tathānyair vividhair yodhaiḥ kālakalpair durāsadaiḥ sameṣyāmi raṇe rājan bahubhir yuddhadurmadaiḥ 52 tasmād vai vājino mukhyā viśrāntāḥ śubhalakṣaṇāḥ upāvṛttāś ca pītāś ca punar yujyantu me rathe 53 tasya sarvān upāsaṅgān sarvopakaraṇāni ca rathe prāsthāpayad rājā śastrāṇi vividhāni ca 54 tatas tān sarvato muktvā sadaśvāṃś caturo janāḥ rasavat pāyayām āsuḥ pānaṃ madasamīriṇam 55 pītopavṛttān snātāṃś ca jagdhānnān samalaṃkṛtān vinītaśalyāṃs turagāṃś caturo hemamālinaḥ 56 tān yattān rukmavarṇābhān vinītāñ śīghragāminaḥ saṃhṛṣṭamanaso 'vyagrān vidhivat kalpite rathe 57 mahādhvajena siṃhena hemakesara mālinā saṃvṛte ketanair hemair maṇividruma citritaiḥ pāṇḍurābhraprakāśābhiḥ patākābhir alaṃkṛte 58 hemadaṇḍocchritac chatre bahu śasta paricchade yojayām āsa vidhivad dhemabhāṇḍa vibhūṣitān 59 dārukasyānujo bhrātā sūtas tasya priyaḥ sakhā nyavedayad rathaṃ yuktaṃ vāsavasyeva mātaliḥ 60 tataḥ snātaḥ śucir bhūtvā kṛtakautuka maṅgalaḥ snatakānāṃ sahasrasya svarṇaniṣkān adāpayat āśīrvādaiḥ pariṣvaktaḥ sātyakiḥ śrīmatāṃ varaḥ 61 tataḥ sa madhuparkārhaḥ pītvā kailāvataṃ madhu lohitākṣo babhau tatra madavihvala locanaḥ 62 ālabhya vīra kāṃsyaṃ ca harṣeṇa mahatānvitaḥ dviguṇīkṛtatejā hi prajvalann iva pāvakaḥ utsaṅge dhanur ādāya sa śaraṃ rathināṃ varaḥ 63 kṛtasvastyayano vipraiḥ kavacī samalaṃkṛtaḥ lājair gandhais tathā mālyaiḥ kanyābhiś cābhinanditaḥ 64 yudhiṣṭhirasya caraṇāv abhivādya kṛtāñjaliḥ tena mūrdhany upāghrāta āruroha mahāratham 65 tatas te vājino hṛṣṭāḥ supuṣṭā vātaraṃhasaḥ ajayyā jaitram ūhus taṃ vikurvantaḥ sma saindhavāḥ 66 atha harṣaparītāṅgaḥ sātyakir bhīmam abravīt tvaṃ bhīma rakṣa rājānam etat kāryatamaṃ hi te 67 ahaṃ bhittvā pravekṣyāmi kālapakvam idaṃ balam āyatyāṃ ca tadātve ca śreyo rājño 'bhirakṣaṇam 68 jānīṣe mama vīryaṃ tvaṃ tava cāham ariṃdama tasmād bhīma nivartasva mama ced icchasi priyam 69 tathoktaḥ sātyakiṃ prāha vraja tvaṃ kāryasiddhaye ahaṃ rājñaḥ kariṣyāmi rakṣāṃ puruṣasattama 70 evam uktaḥ pratyuvāca bhīmasenaṃ sa mādhavaḥ gaccha gaccha drutaṃ pārtha dhruvo 'dya vijayo mama 71 yan me snigdho 'nuraktaś ca tvam adya vaśagaḥ sthitaḥ nimittāni ca dhanyāni yathā bhīmavadanti me 72 nihate saindhave pāpe pāṇḍavena mahātmanā pariṣvajiṣye rājānaṃ dharmātmānaṃ na saṃśayaḥ 73 etāvad uktvā bhīmaṃ tu visṛjya ca mahāmanāḥ saṃpraikṣat tāvakaṃ sainyaṃ vyāghor mṛgagaṇān iva 74 taṃ dṛṣṭvā pravivikṣantaṃ sainyaṃ tava janādhipa bhūya evābhavan mūḍhaṃ subhṛśaṃ cāpy akampata 75 tataḥ prayātaḥ sahasā sainyaṃ tava sa sātyakiḥ didṛkṣur arjunaṃ rājan dharmarājasya śāsanāt |