|
1
[स] ते किरन्तः शरव्रातान सर्वे यत्ताः परहारिणः तवरमाणा महाराज युयुधानम अयॊधयन 2 तं थरॊणः सप्त सप्तत्या जघान निशितैः शरैः थुर्मर्षणॊ थवाथशभिर थुःसहॊ थशभिः शरैः 3 विकर्णश चापि निशितैस तरिंशथ्भिः कङ्कपत्रिभिः विव्याध सव्ये पार्श्वे तु सतनाभ्याम अन्तरे तदा 4 थुर्मुखॊ थशभिर बाणैस तदा थुःशासनॊ ऽषटभिः चित्रसेनश च शैनेयं थवाभ्यां विव्याध मारिष 5 थुर्यॊधनश च महता शरवर्षेण माधवम अपीडयथ रणे राजञ शूराश चान्ये महारदाः 6 सर्वतः परतिविथ्धस तु तव पुत्रैर महारदैः तान परत्यविध्यच छैनेयः पृदक्पृदग अजिह्मगैः 7 भारथ्वाजं तरिभिर बाणैर थुःसहं नवभिस तदा विकर्णं पञ्चविंशत्या चित्रसेनं च सप्तभिः 8 थुर्मर्षणं थवाथशभिश चतुर्भिश च विविंशतिम सत्यव्रतं च नवभिर विजयं थशभिः शरैः 9 ततॊ रुक्माङ्गथं चापं विधुन्वानॊ महारदः अभ्ययात सात्यकिस तूर्णं पुत्रं तव महारदम 10 राजानं सर्वलॊकस्य सर्वशस्त्रभृतां वरम शरैर अभ्याहनथ गाढं ततॊ युथ्धम अभूत तयॊः 11 विमुञ्चन्तौ शरांस तीक्ष्णान संथधानौ च सायकान अथृश्यं समरे ऽनयॊन्यं चक्रतुस तौ महारदौ 12 सात्यकिः कुरुराजेन निर्विथ्धॊ बह्व अशॊभत अस्रवथ रुधिरं भूरि सवरसं चन्थनॊ यदा 13 सात्वतेन च बाणौघैर निर्विथ्धस तनयस तव शातकुम्भमयापीडॊ बभौ यूप इवॊच्छ्रितः 14 माधवस तु रणे राजन कुरुराजस्य धन्विनः धनुश चिच्छेथ सहसा कषुरप्रेण हसन्न इव अदैनं छिन्नधन्वानं शरैर बहुभिर आचिनॊत 15 निर्भिन्नश च शरैस तेन थविषता कषिप्रकारिणा नामृष्यत रणे राजा शत्रॊर विजयलक्षणम 16 अदान्यथ धनुर आथाय हेमपृष्ठं थुरासथम विव्याध सात्यकिं तूर्णं सायकानां शतेन ह 17 सॊ ऽतिविथ्धॊ बलवता पुत्रेण तव धन्विना अमर्षवशम आपन्नस तव पुत्रम अपीडयत 18 पीडितं नृपतिं थृष्ट्वा तव पुत्रा महारदाः सात्वतं शरवर्षेण छाथयाम आसुर अञ्जसा 19 स छाथ्यमानॊ बहुभिस तव पुत्रैर महारदैः एकैकं पञ्चभिर विथ्ध्वा पुनर विव्याध सप्तभिः 20 थुर्यॊधनं च तवरितॊ विव्याधाष्टभिर आशुगैः परहसंश चास्य चिच्छेथ कार्मुकं रिपुम ईषणम 21 नागं मणिमयं चैव शरैर धवजम अपातयत हत्वा तु चतुरॊ वाहांश चतुर्भिर निशितैः शरैः सारदिं पातयाम आस कषुरप्रेण महायशाः 22 एतस्मिन्न अन्तरे चैव कुरुराजं महारदम अवाकिरच छरैर हृष्टॊ बहुभिर मर्मभेथिभिः 23 स वध्यमानः समरे शैनेयस्य शरॊत्तमैः पराथ्रवत सहसा राजन पुत्रॊ थुर्यॊधनस तव आप्लुतश च ततॊ यानं चित्रसेनस्य धन्विनः 24 हाहाभूतं जगच चासीथ थृष्ट्वा राजानम आहवे गरस्यमानं सात्यकिना खे सॊमम इव राहुणा 25 तं तु शब्थं महच छरुत्वा कृतवर्मा महारदः अभ्ययात सहसा तत्र यत्रास्ते माधवः परभुः 26 विधुन्वानॊ धनुःश्रेष्ठं चॊथयंश चैव वाजिनः भर्त्सयन सारदिं चॊग्रं याहि याहीति स तवरः 27 तम आपतन्तं संप्रेक्ष्य वयाथितास्यम इवान्तकम युयुधानॊ महाराज यन्तारम इथम अब्रवीत 28 कृतवर्मा रदेनैष थरुतम आपतते शरी परत्युथ्याहि रदेनैनं परवरं सर्वधन्विनाम 29 ततः परजविताश्वेन विधिवत कल्पितेन च आससाथ रणे भॊजं परतिमानं धनुष्मताम 30 ततः परमसंक्रुथ्धौ जवलन्ताव इव पावकौ समेयातां नरव्याघ्रौ वयाघ्राव इव तरस्विनौ 31 कृतवर्मा तु शैनेयं षड्विंशत्या समार्पयत निशितैः सायकैस तीक्ष्णैर यन्तारं चास्य सप्तभिः 32 चतुरश च हयॊथारांश चतुर्भिः परमेषुभिः अविध्यत साधु थान्तान वै सैन्धवान सात्वतस्य ह 33 रुक्मध्वजॊ रुक्मपृष्ठं महथ विस्फार्य कार्मुकम रुक्माङ्गथी रुक्मवर्मा रुक्मपुङ्खान अवाकिरत 34 ततॊ ऽशीतिं शिनेः पौत्रः सायकान कृतवर्मणे पराहिणॊत तवरया युक्तॊ थरष्टुकामॊ धनंजयम 35 सॊ ऽतिविथ्धॊ बलवता शत्रुणा शत्रुतापनः समकम्पत थुर्धर्षः कषितिकम्पे यदाचलः 36 तरिषष्ट्या चतुरॊ ऽसयाश्वान सप्तभिः सारदिं शरैः विव्याध निशितैस तूर्णं सात्यकिः कृतवर्मणः 37 सुवर्णपुङ्खं विशिखं समाधाय स सात्यकिः वयसृजत तं महाज्वालं संक्रुथ्धम इव पन्नगम 38 सॊ ऽविशत कृतवर्माणं यमथण्डॊपमः शरः जाम्बूनथविचित्रं च वर्म निर्भिथ्य भानुमत अभ्यगाथ धरणीम उग्रॊ रुधिरेण समुक्षितः 39 संजातरुधिरश चाजौ सात्वतेषुभिर अर्थितः परचलन धनुर उत्सृज्य नयपतत सयन्थनॊत्तमे 40 स सिंहथंष्ट्रॊ जानुभ्याम आपन्नॊ ऽमितविक्रमः शरार्थितः सात्यकिना रदॊपस्दे नरर्षभः 41 सहस्रबाहॊः सथृशम अक्षॊभ्यम इव सागरम निवार्य कृतवर्माणं सात्यकिः परययौ ततः 42 खड्गशक्ति धनुः कीर्णां जगाश्वरदसंकुलाम परवर्तितॊग्र रुधिरां शतशः कषत्रियर्षभैः 43 परेक्षतां सर्वसैन्यानां मध्येन शिनिपुंगवः अभ्यगाथ वाहिनीं भित्त्वा गृह्य चान्यान महथ धनुः 44 समाश्वास्य च हार्थिक्यॊ गृह्य चान्यन महथ धनुः तस्दौ तत्रैव बलवान वारयन युधि पाण्डवान |
1
[s] te kirantaḥ śaravrātān sarve yattāḥ prahāriṇaḥ tvaramāṇā mahārāja yuyudhānam ayodhayan 2 taṃ droṇaḥ sapta saptatyā jaghāna niśitaiḥ śaraiḥ durmarṣaṇo dvādaśabhir duḥsaho daśabhiḥ śaraiḥ 3 vikarṇaś cāpi niśitais triṃśadbhiḥ kaṅkapatribhiḥ vivyādha savye pārśve tu stanābhyām antare tathā 4 durmukho daśabhir bāṇais tathā duḥśāsano 'ṣṭabhiḥ citrasenaś ca śaineyaṃ dvābhyāṃ vivyādha māriṣa 5 duryodhanaś ca mahatā śaravarṣeṇa mādhavam apīḍayad raṇe rājañ śūrāś cānye mahārathāḥ 6 sarvataḥ pratividdhas tu tava putrair mahārathaiḥ tān pratyavidhyac chaineyaḥ pṛthakpṛthag ajihmagaiḥ 7 bhāradvājaṃ tribhir bāṇair duḥsahaṃ navabhis tathā vikarṇaṃ pañcaviṃśatyā citrasenaṃ ca saptabhiḥ 8 durmarṣaṇaṃ dvādaśabhiś caturbhiś ca viviṃśatim satyavrataṃ ca navabhir vijayaṃ daśabhiḥ śaraiḥ 9 tato rukmāṅgadaṃ cāpaṃ vidhunvāno mahārathaḥ abhyayāt sātyakis tūrṇaṃ putraṃ tava mahāratham 10 rājānaṃ sarvalokasya sarvaśastrabhṛtāṃ varam śarair abhyāhanad gāḍhaṃ tato yuddham abhūt tayoḥ 11 vimuñcantau śarāṃs tīkṣṇān saṃdadhānau ca sāyakān adṛśyaṃ samare 'nyonyaṃ cakratus tau mahārathau 12 sātyakiḥ kururājena nirviddho bahv aśobhata asravad rudhiraṃ bhūri svarasaṃ candano yathā 13 sātvatena ca bāṇaughair nirviddhas tanayas tava śātakumbhamayāpīḍo babhau yūpa ivocchritaḥ 14 mādhavas tu raṇe rājan kururājasya dhanvinaḥ dhanuś ciccheda sahasā kṣurapreṇa hasann iva athainaṃ chinnadhanvānaṃ śarair bahubhir ācinot 15 nirbhinnaś ca śarais tena dviṣatā kṣiprakāriṇā nāmṛṣyata raṇe rājā śatror vijayalakṣaṇam 16 athānyad dhanur ādāya hemapṛṣṭhaṃ durāsadam vivyādha sātyakiṃ tūrṇaṃ sāyakānāṃ śatena ha 17 so 'tividdho balavatā putreṇa tava dhanvinā amarṣavaśam āpannas tava putram apīḍayat 18 pīḍitaṃ nṛpatiṃ dṛṣṭvā tava putrā mahārathāḥ sātvataṃ śaravarṣeṇa chādayām āsur añjasā 19 sa chādyamāno bahubhis tava putrair mahārathaiḥ ekaikaṃ pañcabhir viddhvā punar vivyādha saptabhiḥ 20 duryodhanaṃ ca tvarito vivyādhāṣṭabhir āśugaiḥ prahasaṃś cāsya ciccheda kārmukaṃ ripum īṣaṇam 21 nāgaṃ maṇimayaṃ caiva śarair dhvajam apātayat hatvā tu caturo vāhāṃś caturbhir niśitaiḥ śaraiḥ sārathiṃ pātayām āsa kṣurapreṇa mahāyaśāḥ 22 etasminn antare caiva kururājaṃ mahāratham avākirac charair hṛṣṭo bahubhir marmabhedibhiḥ 23 sa vadhyamānaḥ samare śaineyasya śarottamaiḥ prādravat sahasā rājan putro duryodhanas tava āplutaś ca tato yānaṃ citrasenasya dhanvinaḥ 24 hāhābhūtaṃ jagac cāsīd dṛṣṭvā rājānam āhave grasyamānaṃ sātyakinā khe somam iva rāhuṇā 25 taṃ tu śabdaṃ mahac chrutvā kṛtavarmā mahārathaḥ abhyayāt sahasā tatra yatrāste mādhavaḥ prabhuḥ 26 vidhunvāno dhanuḥśreṣṭhaṃ codayaṃś caiva vājinaḥ bhartsayan sārathiṃ cograṃ yāhi yāhīti sa tvaraḥ 27 tam āpatantaṃ saṃprekṣya vyāditāsyam ivāntakam yuyudhāno mahārāja yantāram idam abravīt 28 kṛtavarmā rathenaiṣa drutam āpatate śarī pratyudyāhi rathenainaṃ pravaraṃ sarvadhanvinām 29 tataḥ prajavitāśvena vidhivat kalpitena ca āsasāda raṇe bhojaṃ pratimānaṃ dhanuṣmatām 30 tataḥ paramasaṃkruddhau jvalantāv iva pāvakau sameyātāṃ naravyāghrau vyāghrāv iva tarasvinau 31 kṛtavarmā tu śaineyaṃ ṣaḍviṃśatyā samārpayat niśitaiḥ sāyakais tīkṣṇair yantāraṃ cāsya saptabhiḥ 32 caturaś ca hayodārāṃś caturbhiḥ parameṣubhiḥ avidhyat sādhu dāntān vai saindhavān sātvatasya ha 33 rukmadhvajo rukmapṛṣṭhaṃ mahad visphārya kārmukam rukmāṅgadī rukmavarmā rukmapuṅkhān avākirat 34 tato 'śītiṃ śineḥ pautraḥ sāyakān kṛtavarmaṇe prāhiṇot tvarayā yukto draṣṭukāmo dhanaṃjayam 35 so 'tividdho balavatā śatruṇā śatrutāpanaḥ samakampata durdharṣaḥ kṣitikampe yathācalaḥ 36 triṣaṣṭyā caturo 'syāśvān saptabhiḥ sārathiṃ śaraiḥ vivyādha niśitais tūrṇaṃ sātyakiḥ kṛtavarmaṇaḥ 37 suvarṇapuṅkhaṃ viśikhaṃ samādhāya sa sātyakiḥ vyasṛjat taṃ mahājvālaṃ saṃkruddham iva pannagam 38 so 'viśat kṛtavarmāṇaṃ yamadaṇḍopamaḥ śaraḥ jāmbūnadavicitraṃ ca varma nirbhidya bhānumat abhyagād dharaṇīm ugro rudhireṇa samukṣitaḥ 39 saṃjātarudhiraś cājau sātvateṣubhir arditaḥ pracalan dhanur utsṛjya nyapatat syandanottame 40 sa siṃhadaṃṣṭro jānubhyām āpanno 'mitavikramaḥ śarārditaḥ sātyakinā rathopasthe nararṣabhaḥ 41 sahasrabāhoḥ sadṛśam akṣobhyam iva sāgaram nivārya kṛtavarmāṇaṃ sātyakiḥ prayayau tataḥ 42 khaḍgaśakti dhanuḥ kīrṇāṃ jagāśvarathasaṃkulām pravartitogra rudhirāṃ śataśaḥ kṣatriyarṣabhaiḥ 43 prekṣatāṃ sarvasainyānāṃ madhyena śinipuṃgavaḥ abhyagād vāhinīṃ bhittvā gṛhya cānyān mahad dhanuḥ 44 samāśvāsya ca hārdikyo gṛhya cānyan mahad dhanuḥ tasthau tatraiva balavān vārayan yudhi pāṇḍavān |