|
1
[धृ] तदा तु नर्थमानं तं भीमसेनं महाबलम मेघस्तनित निर्घॊषं के वीराः पर्यवारयन 2 न हि पश्याम्य अहं तं वै तरिषु लॊकेषु संजयम करुथ्धस्य भिमसेनस्य यस तिष्ठेथ अग्रतॊ रणे 3 गथाम उथ्यच्छमानस्य कालस्येव महामृधे न हि पश्याम्य अहं तात यस तिष्ठेत रणाजिरे 4 रदं रदेन यॊ हन्यात कुञ्जरं कुञ्जरेण च कस तस्य समरे सदाता साक्षाथ अपि शतक्रतुः 5 करुथ्धस्य भीमसेनस्य मम पुत्राञ जिघांसतः थुर्यॊधन हिते युक्ताः समतिष्ठन्त के ऽगरतः 6 भीमसेन थवाग्नेस तु मम पुत्र तृणॊलपम परधक्ष्यतॊ रणमुखे के वीराः परमुखे सदिताः 7 काल्यमानान हि मे पुत्रान भीमेनावेक्ष्य संयुगे कालेनेव परजाः सर्वाः के भीमं पर्यवारयन 8 भीम वह्नेः परथीप्तस्य मम पुत्रान थिधक्षतः के शूराः पर्यवर्तन्त तन ममाचक्ष्व संजय 9 [स] तदा तु नर्थमानं तं भीमसेनं महारदम तुमुलेनैव शब्थेन कर्णॊ ऽपय अभ्यपतथ बली 10 वयाक्षिपन बलवच चापम अतिमात्रम अमर्षणः कर्णस तु युथ्धम आकाङ्क्षन थर्शयिष्यन बलं बली 11 परावेपन्न इव गात्राणि कर्ण भीम समागमे रदिनां साथिनां चैव तयॊः शरुत्वा तलस्वनम 12 भीमसेनस्य निनथं घॊरं शरुत्वा रणाजिरे खं च भूमिं च संबथ्धां मेनिरे कषत्रियर्षभाः 13 पुनर घॊरेण नाथेन पाण्डवस्य महात्मनः समरे सर्वयॊधानां धनूंष्य अभ्यपतन कषितौ 14 वित्रस्तानि च सर्वाणि शकृन मूत्रं परसुस्रुवुः वाहनानि महाराज बभूवुर विमनांसि च 15 पराथुरासन निमित्तानि घॊराणि च बहूनि च तस्मिंस तु तुमुले राजन भीमकर्ण समागमे 16 ततः कर्णस तु विंशत्या शराणां भीमम आर्थयत विव्याध चास्य तवरितः सूतं पञ्चहिर आशुगैः 17 परहस्य भीमसेनस तु कर्णं परत्यर्पयथ रणे सायकानां चतुःषष्ट्या कषिप्रकारी महाबलः 18 तस्य कर्णॊ महेष्वासः सायकांश चतुरॊ ऽकषिपत असंप्राप्तांस तु तान भीमः सायकैर नतपर्वभिः चिच्छेथ बहुधा राजन थर्शयन पाणिलाघवम 19 तं कर्णश छाथयाम आस शरव्रातैर अनेकशः संछाथ्यमानः कर्णेन बहुधा पाण्डुनन्थनः 20 चिच्छेथ चापं कर्णस्य मुष्टिथेशे महारदः विव्याध चैनं बहुभिः सायकैर नतपर्वभिः 21 अदान्यथ धनुर आथाय सज्यं कृत्वा च सूतजः विव्याध समरे भीमं भीमकर्मा महारदः 22 तस्य भीमॊ भृशं करुथ्थस तरीञ शरान नतपर्वणः निचखानॊरसि तथा सूतपुत्रस्य वेगितः 23 तैः कर्णॊ ऽभराजत शरैर उरॊ मध्यगतैस तथा महीधर इवॊथग्रस तरिशृङ्गॊ भरतर्षभ 24 सुस्राव चास्य रुधिरं विथ्धस्य परमेषुभिः धातुप्रस्यन्थिनः शैलाथ यदा गैरिकराजयः 25 किं चिथ विचलितः कर्णः सुप्रहाराभिपीडितः स सायकं धनुः कृत्वा भीमं विव्याध मारिष चिक्षेप च पुनर बाणाञ शतशॊ ऽद सहस्रशः 26 स छाथ्यमानः सहसा कर्णेन थृढधन्विना धनुर्ज्याम अच्छिनत तूर्णम उत्स्मयन पाण्डुनन्थनः 27 सारदिं चास्य भल्लेन पराहिणॊथ यमसाथनम वाहांश च चतुरं संख्ये वयसूंश चक्रे महारदः 28 हताश्वात तु रदात कर्णः समाप्लुत्य विशां पते सयन्थनं वृषसेनस्य समारॊहन महारदः 29 निर्जित्य तु रणे कर्णं भीमसेनः परतापवान ननाथ सुमहानाथं पर्जन्यनिनथॊपमम 30 तस्य तं निनथं शरुत्वा परहृष्टॊ ऽभूथ युधिष्ठिरः कर्णं च निर्जितं मत्वा भीमसेनेन भारत 31 समन्ताच छङ्खनिनथं पाण्डुसेनाकरॊत तथा शत्रुसेना धवनिं शरुत्वा तावका हय अपि नानथन गाण्डीवं पराक्षिपत पार्दः कृष्णॊ ऽपय अब्जम अवाथयत 32 तम अन्तर धाय निनथं धवनिर भीमस्य नर्थतः अश्रूयत महाराज सर्वसैन्येषु भारत 33 ततॊ वयायच्छताम अस्त्रैः पृदक्पृदग अरिंथमौ मृथुपूर्वं च राधेयॊ थृढपूर्वं च पाण्डवः |
1
[dhṛ] tathā tu nardamānaṃ taṃ bhīmasenaṃ mahābalam meghastanita nirghoṣaṃ ke vīrāḥ paryavārayan 2 na hi paśyāmy ahaṃ taṃ vai triṣu lokeṣu saṃjayam kruddhasya bhimasenasya yas tiṣṭhed agrato raṇe 3 gadām udyacchamānasya kālasyeva mahāmṛdhe na hi paśyāmy ahaṃ tāta yas tiṣṭheta raṇājire 4 rathaṃ rathena yo hanyāt kuñjaraṃ kuñjareṇa ca kas tasya samare sthātā sākṣād api śatakratuḥ 5 kruddhasya bhīmasenasya mama putrāñ jighāṃsataḥ duryodhana hite yuktāḥ samatiṣṭhanta ke 'grataḥ 6 bhīmasena davāgnes tu mama putra tṛṇolapam pradhakṣyato raṇamukhe ke vīrāḥ pramukhe sthitāḥ 7 kālyamānān hi me putrān bhīmenāvekṣya saṃyuge kāleneva prajāḥ sarvāḥ ke bhīmaṃ paryavārayan 8 bhīma vahneḥ pradīptasya mama putrān didhakṣataḥ ke śūrāḥ paryavartanta tan mamācakṣva saṃjaya 9 [s] tathā tu nardamānaṃ taṃ bhīmasenaṃ mahāratham tumulenaiva śabdena karṇo 'py abhyapatad balī 10 vyākṣipan balavac cāpam atimātram amarṣaṇaḥ karṇas tu yuddham ākāṅkṣan darśayiṣyan balaṃ balī 11 prāvepann iva gātrāṇi karṇa bhīma samāgame rathināṃ sādināṃ caiva tayoḥ śrutvā talasvanam 12 bhīmasenasya ninadaṃ ghoraṃ śrutvā raṇājire khaṃ ca bhūmiṃ ca saṃbaddhāṃ menire kṣatriyarṣabhāḥ 13 punar ghoreṇa nādena pāṇḍavasya mahātmanaḥ samare sarvayodhānāṃ dhanūṃṣy abhyapatan kṣitau 14 vitrastāni ca sarvāṇi śakṛn mūtraṃ prasusruvuḥ vāhanāni mahārāja babhūvur vimanāṃsi ca 15 prādurāsan nimittāni ghorāṇi ca bahūni ca tasmiṃs tu tumule rājan bhīmakarṇa samāgame 16 tataḥ karṇas tu viṃśatyā śarāṇāṃ bhīmam ārdayat vivyādha cāsya tvaritaḥ sūtaṃ pañcahir āśugaiḥ 17 prahasya bhīmasenas tu karṇaṃ pratyarpayad raṇe sāyakānāṃ catuḥṣaṣṭyā kṣiprakārī mahābalaḥ 18 tasya karṇo maheṣvāsaḥ sāyakāṃś caturo 'kṣipat asaṃprāptāṃs tu tān bhīmaḥ sāyakair nataparvabhiḥ ciccheda bahudhā rājan darśayan pāṇilāghavam 19 taṃ karṇaś chādayām āsa śaravrātair anekaśaḥ saṃchādyamānaḥ karṇena bahudhā pāṇḍunandanaḥ 20 ciccheda cāpaṃ karṇasya muṣṭideśe mahārathaḥ vivyādha cainaṃ bahubhiḥ sāyakair nataparvabhiḥ 21 athānyad dhanur ādāya sajyaṃ kṛtvā ca sūtajaḥ vivyādha samare bhīmaṃ bhīmakarmā mahārathaḥ 22 tasya bhīmo bhṛśaṃ kruddas trīñ śarān nataparvaṇaḥ nicakhānorasi tadā sūtaputrasya vegitaḥ 23 taiḥ karṇo 'bhrājata śarair uro madhyagatais tadā mahīdhara ivodagras triśṛṅgo bharatarṣabha 24 susrāva cāsya rudhiraṃ viddhasya parameṣubhiḥ dhātuprasyandinaḥ śailād yathā gairikarājayaḥ 25 kiṃ cid vicalitaḥ karṇaḥ suprahārābhipīḍitaḥ sa sāyakaṃ dhanuḥ kṛtvā bhīmaṃ vivyādha māriṣa cikṣepa ca punar bāṇāñ śataśo 'tha sahasraśaḥ 26 sa chādyamānaḥ sahasā karṇena dṛḍhadhanvinā dhanurjyām acchinat tūrṇam utsmayan pāṇḍunandanaḥ 27 sārathiṃ cāsya bhallena prāhiṇod yamasādanam vāhāṃś ca caturaṃ saṃkhye vyasūṃś cakre mahārathaḥ 28 hatāśvāt tu rathāt karṇaḥ samāplutya viśāṃ pate syandanaṃ vṛṣasenasya samārohan mahārathaḥ 29 nirjitya tu raṇe karṇaṃ bhīmasenaḥ pratāpavān nanāda sumahānādaṃ parjanyaninadopamam 30 tasya taṃ ninadaṃ śrutvā prahṛṣṭo 'bhūd yudhiṣṭhiraḥ karṇaṃ ca nirjitaṃ matvā bhīmasenena bhārata 31 samantāc chaṅkhaninadaṃ pāṇḍusenākarot tadā śatrusenā dhvaniṃ śrutvā tāvakā hy api nānadan gāṇḍīvaṃ prākṣipat pārthaḥ kṛṣṇo 'py abjam avādayat 32 tam antar dhāya ninadaṃ dhvanir bhīmasya nardataḥ aśrūyata mahārāja sarvasainyeṣu bhārata 33 tato vyāyacchatām astraiḥ pṛthakpṛthag ariṃdamau mṛdupūrvaṃ ca rādheyo dṛḍhapūrvaṃ ca pāṇḍavaḥ |