|
1
[स] परयान एव तथा कर्णॊ हर्षयन वाहिनीं तव एकैकं समरे थृष्ट्वा पाण्डवं पर्यपृच्छत 2 यॊ ममाथ्य महात्मानं थर्शयेच छवेत वाहनम तस्मै थथ्याम अभिप्रेतं वरं यं मनसेच्छति 3 स चेत तथ अभिमन्येत तस्मै थथ्याम अहं पुनः शक्तटं रत्नसंपूर्णं यॊ मे बरूयाथ धनंजयम 4 स चेत तथ अभिमन्येत पुरुषॊ ऽरजुन थर्शिवान अन्यं तस्मै पुनर थथ्यां सौवर्णं हस्तिषड्गवम 5 तदा तस्मै पुनर थथ्यां सत्रीणां शतम अलंकृतम शयामानां निष्ककण्ठीनां गीतवाथ्य विपश्चिताम 6 स चेत तथ अभिमन्येत पुरुषॊ ऽरजुन थर्शिवान अन्यं तस्मै वरं थथ्यां शवेतान पञ्च शतान हयान 7 हेमभाण्ड परिच्छन्नान सुमृष्टमणिकुण्डलान सुथान्तान अपि चैवाहं थथ्याम अष्ट शतान परान 8 रदं च शुभ्रं सौवर्णं थथ्यां तस्मै सवलंकृतम युक्तं परमकाम्बॊजैर यॊ मे बरूयाथ धनंजयम 9 अन्यं तस्मै वरं थथ्यां कुञ्जराणां शतानि षट काञ्चनैर विविधैर भाण्डैर आच्छन्नान हेममालिनः उत्पन्नान अपरान्तेषु विनीतान हस्तिशिक्षकैः 10 स चेत तथ अभिमन्येत पुरुषॊ ऽरजुन थर्शिवान अन्यं तस्मै वरं थथ्यां यम असौ कामयेत सवयम 11 पुत्रथारान विहारांश च यथ अन्यथ वित्तम अस्ति मे तच च तस्मै पुनर थथ्यां यथ यत स मनसेच्छति 12 हत्वा च सहितौ कृष्णौ तयॊर वित्तानि सर्वशः तस्मै थथ्याम अहं यॊ मे परब्रूयात केशवार्जुनौ 13 एता वाचः सुबहुशः कर्ण उच्चारयन युधि थध्मौ सागरसंभूतं सुस्वनं शङ्खम उत्तमम 14 ता वाचः सूतपुत्रस्य तदायुक्ता निशम्य तु थुर्यॊधनॊ महाराज परहृष्टः सानुगॊ ऽभवत 15 ततॊ थुन्थुभिनिर्घॊषॊ मृथङ्गानां च सर्वशः सिंहनाथः सवाथित्रः कुञ्जराणाम अनिस्वनः 16 पराथुरासीत तथा राजंस तवत सैन्ये भरतर्षभ यॊधानां संप्रहृष्टानां तदा समभवत सवनः 17 तदा परहृष्टे सैन्ये तु परवमानं महारदम विकत्दमानं समरे राधेयम अरिकर्शनम मथ्रराजः परहस्येवं वचनं परद्यभाषत 18 मा सूतपुत्र मानेन सौवर्णं हस्तिषड्गवम परयच्छ पुरुषायाथ्य थरक्ष्यसि तवं धनंजयम 19 बाल्याथ इव तवं तयजसि वसु वैश्रवणॊ यदा अयत्नेनैव राधेय थरष्टास्य अथ्य धनंजयम 20 परासृजसि मिद्या किं किं च तवं बहु मूढवत अपात्र थाने ये थॊषास तान मॊहान नावबुध्यसे 21 यत परवेथयसे वित्तं बहुत्वेन खलु तवया शक्यं बहुविधैर यज्ञैर यष्टुं सूत यजस्व तैः 22 यच च परार्दयसे हन्तुं कृष्णौ मॊहान मृषैव तत न हि शुश्रुम संमर्थे करॊष्ट्रा सिंहौ निपातितौ 23 अप्रार्दितं परार्दयसे सुहृथॊ न हि सन्ति ते ये तवां न वारयन्त्य आशु परपतन्तं हुताशने 24 कालकार्यं न जानीषे कालपक्वॊ ऽसय असंशयम बह्वबथ्धम अकर्णीयं कॊ हि बरूयाज जिजीविषुः 25 समुथ्रतरणं थॊर्भ्यां कण्ठे बथ्ध्वा यदा शिलाम गिर्यग्राथ वा निपतनं ताथृक तव चिकीर्षितम 26 सहितः सर्वयॊधैस तवं वयूढानीकैः सुरक्षितः धनंजयेन युध्यस्व शरेयश चेत पराप्तुम इच्छसि 27 हितार्दं धार्तराष्ट्रस्य बरवीमि तवा न हिंसया शरथ्धत्स्वैतन मया परॊक्तं यथि ते ऽसति जिजीविषा 28 [कर्ण] सववीर्ये ऽहं पराश्वस्य परार्दयाम्य अर्जुनं रणे तवं तु मित्र मुखः शत्रुर मां भीषयितुम इच्छसि 29 न माम अस्माथ अभिप्रायात कश चिथ अथ्य निवर्तयेत अपीन्थ्रॊ वज्रम उथ्यम्य किं नु मर्त्यः करिष्यति 30 [स] इति कर्णस्य वाक्यान्ते शल्यः पराहॊत्तरं वचः चुकॊपयिषुर अत्यर्दं कर्णं मथ्रेश्वरः पुनः 31 यथा वै तवां फल्गुन वेगनुन्ना; जया चॊथिता हस्तवता विसृष्टाः अन्वेतारः कङ्कपत्राः शिताग्रास; तथा तप्स्यस्य अर्जुनस्याभियॊगात 32 यथा थिव्यं धनुर आथाय पार्दः; परभासयन पृतनां सव्यसाची तवाम अर्थयेत निशितैः पृषत्कैस; तथा पश्चात तप्स्यसे सूतपुत्र 33 बालश चन्थ्रं मातुर अङ्के शयानॊ; यदा कश चित परार्दयते ऽपहर्तुम तथ्वन मॊहाथ यतमानॊ रदस्दस; तवं परार्दयस्य अर्जुनम अथ्य जेतुम 34 तरिशूलम आश्लिष्य सुतीक्ष्णधारं; सर्वाणि गात्राणि निघर्षसि तवम सुतीक्ष्णधारॊपम कर्मणा तवं; युयुत्ससे यॊ ऽरजुनेनाथ्य कर्ण 35 सिथ्धं सिंहं केसरिणं बृहन्तं; बालॊ मूढः कषुथ्रमृगस तरस्वी समाह्वयेत तथ्वथ एतत तवाथ्य; समाह्वानं सूतपुत्रार्जुनस्य 36 मा सूतपुत्राह्वय राजपुत्रं; महावीर्यं केसरिणं यदैव वने सृगालः पिशितस्य तृप्तॊ; मा मार्दम आसाथ्य विनङ्क्ष्यसि तवम 37 ईषाथन्तं महानागं परभिन्नकरटा मुखम शशक आह्वयसे युथ्धे कर्ण पार्दं धनंजयम 38 बिलस्दं कृष्णसर्पं तवं बाल्यात काष्ठेन विध्यसि महाविषं पूर्णकॊशं यत पार्दं यॊथ्धुम इच्छसि 39 सिंहं केसरिणं करुथ्धम अतिक्रम्याभिनर्थसि सृगाल इव मूढत्वान नृसिंहं कर्ण पाण्डवम 40 सुपर्णं पतगश्रेष्ठं वैनतेयं तरस्विनम लट्व एवाह्वयसे पाते कर्ण पार्दं धनंजयम 41 सर्वाम्भॊ निलयं भीमम ऊर्मिमन्तं झषायुतम चन्थ्रॊथये विवर्तन्तम अप्लवः संतितीर्षसि 42 ऋषभं थुन्थुभिग्रीवं तीक्ष्णशृङ्गं परहारिणम वत्स आह्वयसे युथ्धे कर्ण पार्दं धनंजयम 43 महाघॊषं महामेघं थर्थुरः परतिनर्थसि कामतॊय परथं लॊके नरपर्जन्यम अर्जुनम 44 यदा च सवगृहस्दः शवा वयाघ्रं वनगतं भषेत तदा तवं भषसे कर्ण नरव्याघ्रं धनंजयम 45 सृगालॊ ऽपि वने कर्ण शशैः परिवृतॊ वसन मन्यते सिंहम आत्मानं यावत सिंहं न पश्यति 46 तदा तवम अपि राधेय सिंहम आत्मानम इच्छसि अपश्यञ शत्रुथमनं नरव्याघ्रं धनंजयम 47 वयाघ्रं तवं मन्यसे ऽऽतमानं यावत कृष्णौ न पश्यसि समास्दिताव एकरदे सूर्यचन्थ्रमसाव इव 48 यावथ गाण्डीवनिर्घॊषं न शृणॊषि महाहवे तावथ एव तवया कर्ण शक्यं वक्तुं यदेच्छसि 49 रदशब्थधनुः शब्थैर नाथयन्तं थिशॊ थश नर्थन्तम इव शार्थूलं थृष्ट्वा करॊष्टा भविष्यसि 50 नित्यम एव सृगाजस तवं नित्यं सिंहॊ धनंजयः वीर परथ्वेषणान मूढ नित्यं करॊष्टेव लक्ष्यसे 51 यदाखुः सयाथ बिडालश च शवा वयाघ्रश च बलाबले यदा सृगालः सिंहश च यदा च शशकुञ्जरौ 52 यदानृतं च सत्यं च यदा चापि वृषामृते तदा तवम अपि पार्दश च परख्याताव आत्मकर्मभिः 53 [स] अधिक्षिप्तस तु राधेयः शल्येनामित तेजसा शल्यम आह सुसंक्रुथ्धॊ वाक्शल्यम अवधारयन 54 गुणान गुणवतः शल्य गुणवान वेत्ति नागुणः तवं तु नित्यं गुणैर हीनः किं जञास्यस्य अगुणॊ गुणान 55 अर्जुनस्य महास्त्राणि करॊधं वीर्यं धनुः शरान अहं शल्याभिजानामि न तवं जानासि तत तदा 56 एवम एवात्मनॊ वीर्यम अहं वीर्यं च पाण्डवे जानन्न एवाह्वये युथ्धे शल्य नाग्निं पतंगवत 57 अस्ति चायम इषुः शल्य सुपुङ्खॊ रदभॊजनः एकतूणी शयः पत्री सुधौतः समलंकृतः 58 शेते चन्थनपूर्णेन पूजितॊ बहुलाः समाः आहेयॊ विषवान उग्रॊ नराश्वथ्विपसंघहा 59 एकवीरॊ महारौथ्रस तनुत्रास्दि विथारणः निर्भिन्थ्यां येन रुष्टॊ ऽहम अपि मेरुं महागिरिम 60 तम अहं जातु नास्येयम अन्यस्मिन फल्गुनाथ ऋते कृष्णाथ वा थेवकीपुत्रात सत्यं चात्र शृणुष्व मे 61 तेनाहम इषुणा शल्य वासुथेवधनंजयौ यॊत्स्ये परमसंक्रुथ्धस तत कर्म सथृशं मम 62 सर्वेषां वासुथेवानां कृष्णे लक्ष्मीः परतिष्ठिता सर्वेषां पाण्डुपुत्राणां जयः पार्दे परतिष्ठितः उभयं तत समासाथ्य कॊ ऽतिवर्तितुम अर्हति 63 ताव एतौ पुरुषव्याघ्रौ समेतौ सयन्थने सदितौ माम एकम अभिसंयातौ सुजातं शल्य पश्य मे 64 पितृष्वसा मातुलजौ भरातराव अपराजितौ मणी सूत्र इव परॊक्तौ थरष्टासि निहतौ मया 65 अर्जुने गाण्डिवं कृष्णे चक्रं तार्क्ष्य कपिध्वजौ भीरूणां तरासजननौ शल्य हर्षकरौ मम 66 तवं तु थुष्प्रकृतिर मूढॊ महायुथ्धेष्व अकॊविथः भयावतीर्णः संत्रासाथ अबथ्धं बहु भाषसे 67 संस्तौषि तवं तु केनापि हेतुना तौ कुथेशज तौ हत्वा समरे हन्ता तवाम अथ्धा सहबान्धवम 68 पापथेशज थुर्बुथ्धे कषुथ्रक्षत्रियपांसन सुहृथ भूत्वा रिपुः किं मां कृष्णाभ्यां भीषयन्न असि 69 तौ वा ममाथ्य हन्तारौ हन्तास्मि समरे सदितौ नाहं बिभेमि कृष्णाभ्यां विजानन्न आत्मनॊ बलम 70 वासुथेव सहस्रं वा फल्गुनानां शतानि च अहम एकॊ हनिष्यामि जॊषम आस्स्व कुथेशज 71 सत्रियॊ बालाश च वृथ्धाश च परायः करीडा गता जनाः या गादाः संप्रगायन्ति कुर्वन्तॊ ऽधययनं यदा ता गादाः शृणु मे शल्य मथ्रकेषु थुरात्मसु 72 बराह्मणैः कदिताः पूर्वं यदावथ राजसंनिधौ शरुत्वा चैकमना मूढ कषम वा बरूहि वॊत्तमम 73 मित्रध्रुन मथ्रकॊ नित्यं यॊ नॊ थवेष्टि स मथ्रकः मथ्रके संगतं नास्ति कषुथ्रवाक्ये नराधमे 74 थुरात्मा मथ्रकॊ नित्यं नित्यं चानृतिकॊ ऽनृजुः यावथन्तं हि थौरात्म्यं मथ्रकेष्व इति नः शरुतम 75 पिता माता च पुत्रश च शवश्रू शवशुर मातुलाः जामाता थुहिता भराता नप्ता ते ते च बान्धवाः 76 वयस्याभ्यागताश चान्ये थासीथासं च संगतम पुम्भिर विमिश्रा नार्यश च जञाताज्ञाताः सवयेच्छया 77 येषां गृहेषु शिष्टानां सक्तु मन्दाशिनां सथा पीत्वा सीधुं सगॊ मांसं नर्थन्ति च हसन्ति च 78 यानि चैवाप्य अबथ्धानि परवर्तन्ते च कामतः कामप्रलापिनॊ ऽनयॊन्यं तेषु धर्मः कदं भवेत 79 मथ्रकेषु विलुप्तेषु परख्याताशुभ कर्मसु नापि वैरं न सौहार्थं मथ्रकेषु समाचरेत 80 मथ्रके संगतं नास्ति मथ्रकॊ हि सचापलः मथ्रकेषु च थुःस्पर्शं शौचं गान्धारकेषु च 81 राजयाजक याज्येन नष्टं थत्तं हविर भवेत 82 शूथ्र संस्कारकॊ विप्रॊ यदा याति पराभवम तदा बरह्म थविषॊ नित्यं गच्छन्तीह पराभवम 83 मथ्रके संगतं नास्ति हतं वृश्चिकतॊ विषम आदर्वणेन मन्त्रेण सर्वा शान्तिः कृता भवेत 84 इति वृश्चिक थष्टस्य नाना विषहतस्य च कुर्वन्ति भेषजं पराज्ञाः सत्यं तच चापि थृश्यते एवं विथ्वञ जॊषम आस्स्व शृणु चात्रॊत्तरं वचः 85 वासांस्य उत्सृज्य नृत्यन्ति सत्रियॊ या मथ्य मॊहिताः मिदुने ऽसंयताश चापि यदा कामचराश च ताः तासां पुत्रः कदं धर्मं मथ्रकॊ वक्तुम अर्हति 86 यास तिष्ठन्त्यः परमेहन्ति यदैवॊष्ट्री थशेरके तासां विभ्रष्टलज्जानां निर्लज्जानां ततस ततः तवं पुत्रस ताथृशीनां हि धर्मं वक्तुम इहेच्छसि 87 सुवीरकं याच्यमाना मथ्रका कषति सफिजौ अथातु कामा वचनम इथं वथति थारुणम 88 मा मा सुवीरकं कश चिथ याचतां थयितॊ मम पुत्रं थथ्यां परतिपथं न तु थथ्यां सुवीरकम 89 नार्यॊ बृहत्यॊ निर्ह्रीका मथ्रकाः कम्बलावृताः घस्मरा नष्टशौचाश च पराय इत्य अनुशुश्रुम 90 एवमाथि मयान्यैर वा शक्यं वक्तुं भवेथ बहु आ केशाग्रान नखाग्राच च वक्तव्येषु कुवर्त्मसु 91 मथ्रकाः सिन्धुसौवीरा धर्मं विथ्युः कदं तव इह पापथेशॊथ्भवा मलेच्छा धर्माणम अविचक्षणाः 92 एष मुख्यतमॊ धर्मः कषत्रियस्येति नः शरुतम यथ आजौ निहतः शेते सथ्भिः समभिपूजितः 93 आयुधानां संपराये यन मुच्येयम अहं ततः न मे स परदमः कल्पॊ निधने सवर्गम इच्छतः 94 सॊ ऽहं परियः सखा चास्मि धार्तराष्ट्रस्य धीमतः तथर्दे हि मम पराणा यच च मे विथ्यते वसु 95 वयक्तं तवम अप्य उपहितः पाण्डवैः पापथेशज यदा हय अमित्रवत सर्वं तवम अस्मासु परवर्तसे 96 कामं न खलु शक्यॊ ऽहं तवथ्विधानां शतैर अपि संग्रामाथ विमुखः कर्तुं धर्मज्ञ इव नास्तिकैः 97 सारङ्ग इव घर्मार्तः कामं विलप शुष्य च नाहं भीषयितुं शक्यः कषत्रवृत्ते वयवस्दितः 98 तनु तयजां नृसिंहानाम आहवेष्व अनिवर्तिनाम या गतिर गुरुणा पराङ मे परॊक्ता रामेण तां समर 99 सवेषां तराणार्दम उथ्युक्तं वधाय थविषताम अपि विथ्धि माम आस्दितं वृत्तं पौरूरव समुत्तमम 100 न तथ भूतं परपश्यामि तरिषु लॊकेषु मथ्रक यॊ माम अस्माथ अभिप्रायाथ वारयेथ इति मे मतिः 101 एवं विथ्वञ जॊषम आस्स्व तरासात किं बहु भाषसे मा तवा हत्वा परथास्यामि करव्याथ्भ्यॊ मथ्रकाधम 102 मित्र परतीक्षया शल्य धार्तराष्ट्रस्य चॊभयॊः अपवाथतितिक्षाभिस तरिभिर एतैर हि जीवसि 103 पुनश चेथ ईथ्थृशं वाक्यं मथ्रराजवथिष्यसि शिरस ते पातयिष्यामि गथया वज्रकल्पया 104 शरॊतारस तव इथम अथ्येह थरष्टारॊ वा कुथेशज कर्णं वा जघ्नतुः कृष्णौ कर्णॊ वापि जघान तौ 105 एवम उक्त्वा तु राधेयः पुनर एव विशां पते अब्रवीन मथ्रराजानं याहि याहीत्य असंभ्रमम |
1
[s] prayān eva tadā karṇo harṣayan vāhinīṃ tava ekaikaṃ samare dṛṣṭvā pāṇḍavaṃ paryapṛcchata 2 yo mamādya mahātmānaṃ darśayec chveta vāhanam tasmai dadyām abhipretaṃ varaṃ yaṃ manasecchati 3 sa cet tad abhimanyeta tasmai dadyām ahaṃ punaḥ śaktaṭaṃ ratnasaṃpūrṇaṃ yo me brūyād dhanaṃjayam 4 sa cet tad abhimanyeta puruṣo 'rjuna darśivān anyaṃ tasmai punar dadyāṃ sauvarṇaṃ hastiṣaḍgavam 5 tathā tasmai punar dadyāṃ strīṇāṃ śatam alaṃkṛtam śyāmānāṃ niṣkakaṇṭhīnāṃ gītavādya vipaścitām 6 sa cet tad abhimanyeta puruṣo 'rjuna darśivān anyaṃ tasmai varaṃ dadyāṃ śvetān pañca śatān hayān 7 hemabhāṇḍa paricchannān sumṛṣṭamaṇikuṇḍalān sudāntān api caivāhaṃ dadyām aṣṭa śatān parān 8 rathaṃ ca śubhraṃ sauvarṇaṃ dadyāṃ tasmai svalaṃkṛtam yuktaṃ paramakāmbojair yo me brūyād dhanaṃjayam 9 anyaṃ tasmai varaṃ dadyāṃ kuñjarāṇāṃ śatāni ṣaṭ kāñcanair vividhair bhāṇḍair ācchannān hemamālinaḥ utpannān aparānteṣu vinītān hastiśikṣakaiḥ 10 sa cet tad abhimanyeta puruṣo 'rjuna darśivān anyaṃ tasmai varaṃ dadyāṃ yam asau kāmayet svayam 11 putradārān vihārāṃś ca yad anyad vittam asti me tac ca tasmai punar dadyāṃ yad yat sa manasecchati 12 hatvā ca sahitau kṛṣṇau tayor vittāni sarvaśaḥ tasmai dadyām ahaṃ yo me prabrūyāt keśavārjunau 13 etā vācaḥ subahuśaḥ karṇa uccārayan yudhi dadhmau sāgarasaṃbhūtaṃ susvanaṃ śaṅkham uttamam 14 tā vācaḥ sūtaputrasya tathāyuktā niśamya tu duryodhano mahārāja prahṛṣṭaḥ sānugo 'bhavat 15 tato dundubhinirghoṣo mṛdaṅgānāṃ ca sarvaśaḥ siṃhanādaḥ savāditraḥ kuñjarāṇām anisvanaḥ 16 prādurāsīt tadā rājaṃs tvat sainye bharatarṣabha yodhānāṃ saṃprahṛṣṭānāṃ tathā samabhavat svanaḥ 17 tathā prahṛṣṭe sainye tu pravamānaṃ mahāratham vikatthamānaṃ samare rādheyam arikarśanam madrarājaḥ prahasyevaṃ vacanaṃ prathyabhāṣata 18 mā sūtaputra mānena sauvarṇaṃ hastiṣaḍgavam prayaccha puruṣāyādya drakṣyasi tvaṃ dhanaṃjayam 19 bālyād iva tvaṃ tyajasi vasu vaiśravaṇo yathā ayatnenaiva rādheya draṣṭāsy adya dhanaṃjayam 20 parāsṛjasi mithyā kiṃ kiṃ ca tvaṃ bahu mūḍhavat apātra dāne ye doṣās tān mohān nāvabudhyase 21 yat pravedayase vittaṃ bahutvena khalu tvayā śakyaṃ bahuvidhair yajñair yaṣṭuṃ sūta yajasva taiḥ 22 yac ca prārthayase hantuṃ kṛṣṇau mohān mṛṣaiva tat na hi śuśruma saṃmarde kroṣṭrā siṃhau nipātitau 23 aprārthitaṃ prārthayase suhṛdo na hi santi te ye tvāṃ na vārayanty āśu prapatantaṃ hutāśane 24 kālakāryaṃ na jānīṣe kālapakvo 'sy asaṃśayam bahvabaddham akarṇīyaṃ ko hi brūyāj jijīviṣuḥ 25 samudrataraṇaṃ dorbhyāṃ kaṇṭhe baddhvā yathā śilām giryagrād vā nipatanaṃ tādṛk tava cikīrṣitam 26 sahitaḥ sarvayodhais tvaṃ vyūḍhānīkaiḥ surakṣitaḥ dhanaṃjayena yudhyasva śreyaś cet prāptum icchasi 27 hitārthaṃ dhārtarāṣṭrasya bravīmi tvā na hiṃsayā śraddhatsvaitan mayā proktaṃ yadi te 'sti jijīviṣā 28 [karṇa] svavīrye 'haṃ parāśvasya prārthayāmy arjunaṃ raṇe tvaṃ tu mitra mukhaḥ śatrur māṃ bhīṣayitum icchasi 29 na mām asmād abhiprāyāt kaś cid adya nivartayet apīndro vajram udyamya kiṃ nu martyaḥ kariṣyati 30 [s] iti karṇasya vākyānte śalyaḥ prāhottaraṃ vacaḥ cukopayiṣur atyarthaṃ karṇaṃ madreśvaraḥ punaḥ 31 yadā vai tvāṃ phalguna veganunnā; jyā coditā hastavatā visṛṣṭāḥ anvetāraḥ kaṅkapatrāḥ śitāgrās; tadā tapsyasy arjunasyābhiyogāt 32 yadā divyaṃ dhanur ādāya pārthaḥ; prabhāsayan pṛtanāṃ savyasācī tvām ardayeta niśitaiḥ pṛṣatkais; tadā paścāt tapsyase sūtaputra 33 bālaś candraṃ mātur aṅke śayāno; yathā kaś cit prārthayate 'pahartum tadvan mohād yatamāno rathasthas; tvaṃ prārthayasy arjunam adya jetum 34 triśūlam āśliṣya sutīkṣṇadhāraṃ; sarvāṇi gātrāṇi nigharṣasi tvam sutīkṣṇadhāropama karmaṇā tvaṃ; yuyutsase yo 'rjunenādya karṇa 35 siddhaṃ siṃhaṃ kesariṇaṃ bṛhantaṃ; bālo mūḍhaḥ kṣudramṛgas tarasvī samāhvayet tadvad etat tavādya; samāhvānaṃ sūtaputrārjunasya 36 mā sūtaputrāhvaya rājaputraṃ; mahāvīryaṃ kesariṇaṃ yathaiva vane sṛgālaḥ piśitasya tṛpto; mā mārtham āsādya vinaṅkṣyasi tvam 37 īṣādantaṃ mahānāgaṃ prabhinnakaraṭā mukham śaśaka āhvayase yuddhe karṇa pārthaṃ dhanaṃjayam 38 bilasthaṃ kṛṣṇasarpaṃ tvaṃ bālyāt kāṣṭhena vidhyasi mahāviṣaṃ pūrṇakośaṃ yat pārthaṃ yoddhum icchasi 39 siṃhaṃ kesariṇaṃ kruddham atikramyābhinardasi sṛgāla iva mūḍhatvān nṛsiṃhaṃ karṇa pāṇḍavam 40 suparṇaṃ patagaśreṣṭhaṃ vainateyaṃ tarasvinam laṭv evāhvayase pāte karṇa pārthaṃ dhanaṃjayam 41 sarvāmbho nilayaṃ bhīmam ūrmimantaṃ jhaṣāyutam candrodaye vivartantam aplavaḥ saṃtitīrṣasi 42 ṛṣabhaṃ dundubhigrīvaṃ tīkṣṇaśṛṅgaṃ prahāriṇam vatsa āhvayase yuddhe karṇa pārthaṃ dhanaṃjayam 43 mahāghoṣaṃ mahāmeghaṃ darduraḥ pratinardasi kāmatoya pradaṃ loke naraparjanyam arjunam 44 yathā ca svagṛhasthaḥ śvā vyāghraṃ vanagataṃ bhaṣet tathā tvaṃ bhaṣase karṇa naravyāghraṃ dhanaṃjayam 45 sṛgālo 'pi vane karṇa śaśaiḥ parivṛto vasan manyate siṃham ātmānaṃ yāvat siṃhaṃ na paśyati 46 tathā tvam api rādheya siṃham ātmānam icchasi apaśyañ śatrudamanaṃ naravyāghraṃ dhanaṃjayam 47 vyāghraṃ tvaṃ manyase ''tmānaṃ yāvat kṛṣṇau na paśyasi samāsthitāv ekarathe sūryacandramasāv iva 48 yāvad gāṇḍīvanirghoṣaṃ na śṛṇoṣi mahāhave tāvad eva tvayā karṇa śakyaṃ vaktuṃ yathecchasi 49 rathaśabdadhanuḥ śabdair nādayantaṃ diśo daśa nardantam iva śārdūlaṃ dṛṣṭvā kroṣṭā bhaviṣyasi 50 nityam eva sṛgājas tvaṃ nityaṃ siṃho dhanaṃjayaḥ vīra pradveṣaṇān mūḍha nityaṃ kroṣṭeva lakṣyase 51 yathākhuḥ syād biḍālaś ca śvā vyāghraś ca balābale yathā sṛgālaḥ siṃhaś ca yathā ca śaśakuñjarau 52 yathānṛtaṃ ca satyaṃ ca yathā cāpi vṛṣāmṛte tathā tvam api pārthaś ca prakhyātāv ātmakarmabhiḥ 53 [s] adhikṣiptas tu rādheyaḥ śalyenāmita tejasā śalyam āha susaṃkruddho vākśalyam avadhārayan 54 guṇān guṇavataḥ śalya guṇavān vetti nāguṇaḥ tvaṃ tu nityaṃ guṇair hīnaḥ kiṃ jñāsyasy aguṇo guṇān 55 arjunasya mahāstrāṇi krodhaṃ vīryaṃ dhanuḥ śarān ahaṃ śalyābhijānāmi na tvaṃ jānāsi tat tathā 56 evam evātmano vīryam ahaṃ vīryaṃ ca pāṇḍave jānann evāhvaye yuddhe śalya nāgniṃ pataṃgavat 57 asti cāyam iṣuḥ śalya supuṅkho rathabhojanaḥ ekatūṇī śayaḥ patrī sudhautaḥ samalaṃkṛtaḥ 58 śete candanapūrṇena pūjito bahulāḥ samāḥ āheyo viṣavān ugro narāśvadvipasaṃghahā 59 ekavīro mahāraudras tanutrāsthi vidāraṇaḥ nirbhindyāṃ yena ruṣṭo 'ham api meruṃ mahāgirim 60 tam ahaṃ jātu nāsyeyam anyasmin phalgunād ṛte kṛṣṇād vā devakīputrāt satyaṃ cātra śṛṇuṣva me 61 tenāham iṣuṇā śalya vāsudevadhanaṃjayau yotsye paramasaṃkruddhas tat karma sadṛśaṃ mama 62 sarveṣāṃ vāsudevānāṃ kṛṣṇe lakṣmīḥ pratiṣṭhitā sarveṣāṃ pāṇḍuputrāṇāṃ jayaḥ pārthe pratiṣṭhitaḥ ubhayaṃ tat samāsādya ko 'tivartitum arhati 63 tāv etau puruṣavyāghrau sametau syandane sthitau mām ekam abhisaṃyātau sujātaṃ śalya paśya me 64 pitṛṣvasā mātulajau bhrātarāv aparājitau maṇī sūtra iva proktau draṣṭāsi nihatau mayā 65 arjune gāṇḍivaṃ kṛṣṇe cakraṃ tārkṣya kapidhvajau bhīrūṇāṃ trāsajananau śalya harṣakarau mama 66 tvaṃ tu duṣprakṛtir mūḍho mahāyuddheṣv akovidaḥ bhayāvatīrṇaḥ saṃtrāsād abaddhaṃ bahu bhāṣase 67 saṃstauṣi tvaṃ tu kenāpi hetunā tau kudeśaja tau hatvā samare hantā tvām addhā sahabāndhavam 68 pāpadeśaja durbuddhe kṣudrakṣatriyapāṃsana suhṛd bhūtvā ripuḥ kiṃ māṃ kṛṣṇābhyāṃ bhīṣayann asi 69 tau vā mamādya hantārau hantāsmi samare sthitau nāhaṃ bibhemi kṛṣṇābhyāṃ vijānann ātmano balam 70 vāsudeva sahasraṃ vā phalgunānāṃ śatāni ca aham eko haniṣyāmi joṣam āssva kudeśaja 71 striyo bālāś ca vṛddhāś ca prāyaḥ krīḍā gatā janāḥ yā gāthāḥ saṃpragāyanti kurvanto 'dhyayanaṃ yathā tā gāthāḥ śṛṇu me śalya madrakeṣu durātmasu 72 brāhmaṇaiḥ kathitāḥ pūrvaṃ yathāvad rājasaṃnidhau śrutvā caikamanā mūḍha kṣama vā brūhi vottamam 73 mitradhrun madrako nityaṃ yo no dveṣṭi sa madrakaḥ madrake saṃgataṃ nāsti kṣudravākye narādhame 74 durātmā madrako nityaṃ nityaṃ cānṛtiko 'nṛjuḥ yāvadantaṃ hi daurātmyaṃ madrakeṣv iti naḥ śrutam 75 pitā mātā ca putraś ca śvaśrū śvaśura mātulāḥ jāmātā duhitā bhrātā naptā te te ca bāndhavāḥ 76 vayasyābhyāgatāś cānye dāsīdāsaṃ ca saṃgatam pumbhir vimiśrā nāryaś ca jñātājñātāḥ svayecchayā 77 yeṣāṃ gṛheṣu śiṣṭānāṃ saktu manthāśināṃ sadā pītvā sīdhuṃ sago māṃsaṃ nardanti ca hasanti ca 78 yāni caivāpy abaddhāni pravartante ca kāmataḥ kāmapralāpino 'nyonyaṃ teṣu dharmaḥ kathaṃ bhavet 79 madrakeṣu vilupteṣu prakhyātāśubha karmasu nāpi vairaṃ na sauhārdaṃ madrakeṣu samācaret 80 madrake saṃgataṃ nāsti madrako hi sacāpalaḥ madrakeṣu ca duḥsparśaṃ śaucaṃ gāndhārakeṣu ca 81 rājayājaka yājyena naṣṭaṃ dattaṃ havir bhavet 82 śūdra saṃskārako vipro yathā yāti parābhavam tathā brahma dviṣo nityaṃ gacchantīha parābhavam 83 madrake saṃgataṃ nāsti hataṃ vṛścikato viṣam ātharvaṇena mantreṇa sarvā śāntiḥ kṛtā bhavet 84 iti vṛścika daṣṭasya nānā viṣahatasya ca kurvanti bheṣajaṃ prājñāḥ satyaṃ tac cāpi dṛśyate evaṃ vidvañ joṣam āssva śṛṇu cātrottaraṃ vacaḥ 85 vāsāṃsy utsṛjya nṛtyanti striyo yā madya mohitāḥ mithune 'saṃyatāś cāpi yathā kāmacarāś ca tāḥ tāsāṃ putraḥ kathaṃ dharmaṃ madrako vaktum arhati 86 yās tiṣṭhantyaḥ pramehanti yathaivoṣṭrī daśerake tāsāṃ vibhraṣṭalajjānāṃ nirlajjānāṃ tatas tataḥ tvaṃ putras tādṛśīnāṃ hi dharmaṃ vaktum ihecchasi 87 suvīrakaṃ yācyamānā madrakā kaṣati sphijau adātu kāmā vacanam idaṃ vadati dāruṇam 88 mā mā suvīrakaṃ kaś cid yācatāṃ dayito mama putraṃ dadyāṃ pratipadaṃ na tu dadyāṃ suvīrakam 89 nāryo bṛhatyo nirhrīkā madrakāḥ kambalāvṛtāḥ ghasmarā naṣṭaśaucāś ca prāya ity anuśuśruma 90 evamādi mayānyair vā śakyaṃ vaktuṃ bhaved bahu ā keśāgrān nakhāgrāc ca vaktavyeṣu kuvartmasu 91 madrakāḥ sindhusauvīrā dharmaṃ vidyuḥ kathaṃ tv iha pāpadeśodbhavā mlecchā dharmāṇam avicakṣaṇāḥ 92 eṣa mukhyatamo dharmaḥ kṣatriyasyeti naḥ śrutam yad ājau nihataḥ śete sadbhiḥ samabhipūjitaḥ 93 āyudhānāṃ saṃparāye yan mucyeyam ahaṃ tataḥ na me sa prathamaḥ kalpo nidhane svargam icchataḥ 94 so 'haṃ priyaḥ sakhā cāsmi dhārtarāṣṭrasya dhīmataḥ tadarthe hi mama prāṇā yac ca me vidyate vasu 95 vyaktaṃ tvam apy upahitaḥ pāṇḍavaiḥ pāpadeśaja yathā hy amitravat sarvaṃ tvam asmāsu pravartase 96 kāmaṃ na khalu śakyo 'haṃ tvadvidhānāṃ śatair api saṃgrāmād vimukhaḥ kartuṃ dharmajña iva nāstikaiḥ 97 sāraṅga iva gharmārtaḥ kāmaṃ vilapa śuṣya ca nāhaṃ bhīṣayituṃ śakyaḥ kṣatravṛtte vyavasthitaḥ 98 tanu tyajāṃ nṛsiṃhānām āhaveṣv anivartinām yā gatir guruṇā prāṅ me proktā rāmeṇa tāṃ smara 99 sveṣāṃ trāṇārtham udyuktaṃ vadhāya dviṣatām api viddhi mām āsthitaṃ vṛttaṃ paurūrava samuttamam 100 na tad bhūtaṃ prapaśyāmi triṣu lokeṣu madraka yo mām asmād abhiprāyād vārayed iti me matiḥ 101 evaṃ vidvañ joṣam āssva trāsāt kiṃ bahu bhāṣase mā tvā hatvā pradāsyāmi kravyādbhyo madrakādhama 102 mitra pratīkṣayā śalya dhārtarāṣṭrasya cobhayoḥ apavādatitikṣābhis tribhir etair hi jīvasi 103 punaś ced īddṛśaṃ vākyaṃ madrarājavadiṣyasi śiras te pātayiṣyāmi gadayā vajrakalpayā 104 śrotāras tv idam adyeha draṣṭāro vā kudeśaja karṇaṃ vā jaghnatuḥ kṛṣṇau karṇo vāpi jaghāna tau 105 evam uktvā tu rādheyaḥ punar eva viśāṃ pate abravīn madrarājānaṃ yāhi yāhīty asaṃbhramam |